7. & 8. Dadl ar Egwyddorion Cyffredinol y Bil Diogelu'r Amgylchedd (Cynhyrchion Plastig Untro) (Cymru) a Chynnig i gytuno ar y penderfyniad ariannol ynghylch y Bil Diogelu'r Amgylchedd (Cynhyrchion Plastig Untro) (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:15 pm ar 11 Hydref 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Peredur Owen Griffiths Peredur Owen Griffiths Plaid Cymru 5:15, 11 Hydref 2022

(Cyfieithwyd)

Gan droi at farn y pwyllgor, rydym ni’n cefnogi nodau'r Bil i gyflymu'r newid o blastig untro tuag at ddatblygu dewisiadau amgen mwy cynaliadwy, ac rydym ni’n cydnabod manteision amgylcheddol lleihau llygredd plastig. Rydym ni hefyd yn falch o glywed bod y Gweinidog yn parhau i ymgysylltu â rhanddeiliaid i sicrhau bod nodau'r ddeddfwriaeth hon yn cael eu cyfleu'n effeithiol, ac rydym ni’n gobeithio y bydd hyn yn helpu i ddod â busnesau i gydymffurfio ac felly lleihau'r angen am orfodi. Fodd bynnag, fe wnaethom nodi meysydd o fewn yr asesiad effaith rheoleiddio sy'n cyd-fynd â'r Bil fel rhai sy'n broblematig.

Rydym ni’n arbennig o bryderus bod y gost a amcangyfrifir ar gyfer busnesau sy'n newid i blastigau untro amgen yn seiliedig ar ymchwil a data cymharol hen o 2019-20. Ar ben hynny, roedd y modelu costau cychwynnol yn seiliedig ar naw cynnyrch, yn hytrach nag 11, fel sydd wedi’i gynnwys yn y Bil. Dywedodd y Gweinidog ei bod yn disgwyl y gallai costau'r naw cynnyrch fod wedi gostwng oherwydd y newid sydd eisoes yn digwydd i gynhyrchion amgen a'r effaith mewn mannau eraill yn y DU ac yn fyd-eang o wledydd sy'n gwahardd plastig untro. Er bod hyn yn dda i glywed, oherwydd gallai hyn gael effaith gadarnhaol ar y costau, rydym ni’n dal i ddisgwyl i'r wybodaeth hon gael ei hadlewyrchu yn yr asesiad effaith rheoleiddiol ac rydym ni’n argymell bod hyn yn cael ei gynnwys mewn trafodion Cyfnod 2 wedi'i ddiweddaru.

Llywydd, ni fydd yn syndod i'r Aelodau bod y pwyllgor yn poeni am effaith y pwysau chwyddiant presennol ar effaith ariannol deddfwriaeth. Mae Llyfr Gwyrdd Trysorlys EF yn dweud y dylid tynnu effeithiau chwyddiant prisiau cyffredinol o amcangyfrifon yn ymwneud â Biliau. Fodd bynnag, dywedodd y Gweinidog wrthym y byddai costau parhau gyda phlastig untro a symud i blastigau nad ydynt yn rhai untro yn destun chwyddiant. Gwnaeth y pwynt hefyd y gallai fod o fudd i fusnesau newid i gynhyrchion amgen i ffwrdd o blastigau sy'n seiliedig ar olew, o ystyried costau cynyddol olew, i liniaru effaith costau'r mesurau hyn. Er ein bod ni’n gwerthfawrogi'r awgrymiadau hyn ar sut y gellid cadw costau’n isel, rydym ni’n dal i boeni am yr effaith y gallai hyn ei gael ar fusnesau, o ystyried y gyfradd sylweddol o chwyddiant. Rydym ni’n credu hefyd ei fod yn peri risg fforddiadwyedd i Lywodraeth Cymru. Mae hyn yn bryder i'r Bil hwn ac ar gyfer Biliau yn y dyfodol ac, o ganlyniad, rydym ni’n gofyn i Lywodraeth Cymru roi ystyriaeth i bwysau chwyddiant wrth gyfrifo effeithiau costau deddfwriaeth.

Gan droi at faterion eraill, fe wnaethom glywed gan y Gweinidog ei bod yn anodd amcangyfrif costau yn ymwneud â gweithgynhyrchwyr a busnesau eraill yn newid cynhyrchu i ffwrdd oddi wrth eitemau plastig oherwydd diffyg data sydd ar gael a'r diffyg ymgysylltu â busnesau. Rydym ni’n siomedig bod hyn yn wir ac yn argymell bod rhagor o waith yn cael ei wneud i asesu'r costau hyn a'r anfanteision. Dylai'r asesiadau effaith reoleiddiol gynnwys y gost wedi’i hamcangyfrif orau gan Lywodraeth Cymru ar gyflwyno er mwyn ein galluogi i graffu'n effeithiol ar oblygiadau a manteision ariannol cyffredinol y Bil.

Mae ein trydydd argymhelliad yn gofyn am eglurhad ar p’un a yw'r £8.6 miliwn a nodwyd fel buddion gweithgynhyrchu ar sail y DU neu sail Cymru. Os yw'n cyfrif am weithgynhyrchu'r DU yn ei gyfanrwydd, fel mae'r asesiad effaith reoleiddiol yn ei awgrymu, ni ddylai hyn gael ei gynnwys fel budd i Gymru a dylai Llywodraeth Cymru adolygu ei ffigyrau i gyfrifo'r budd penodol i Gymru.

Fel y bydd Aelodau'n gwybod, mae'r Bil hwn yn cynnwys pwerau rheoleiddio i wahardd cynhyrchion pellach mewn amser. Ond roedd y pwyllgor yn pryderu am y diffyg ymgysylltu rhwng Llywodraeth Cymru a busnesau, oedd yn golygu nad oedd data i asesu costau unrhyw waharddiadau yn y dyfodol yn cael ei gasglu. Rydym ni'n argymell felly bod Llywodraeth Cymru yn gwella ei chysylltiad â gweithgynhyrchwyr a busnesau yng Nghymru i sicrhau bod unrhyw gynlluniau i wahardd cynhyrchion pellach yn cael eu costio'n gywir. Roedd y pwyllgor hefyd yn teimlo bod cydymffurfiaeth o fewn y sector, yn hytrach na dibynnu ar bwerau gorfodi'r Bil—.