Part of the debate – Senedd Cymru am 5:23 pm ar 11 Hydref 2022.
Fflint. Esgusodwch fi. Felly, gan ganolbwyntio am ychydig yn hirach ar y cynhyrchion plastig yr hoffem ni eu gwahardd, mae ymchwil wedi canfod nawr bod tua 39 y cant o smygwyr yn taflu diwedd sigaréts—neu ben sigaréts, fel yr oeddwn i bob amser yn arfer ei ddweud; ie, pen sigaréts—sy'n cynnwys plastig i lawr y draen. Plastig untro yw'r mwyafrif helaeth, ac maen nhw’n cynnwys cannoedd o gemegau gwenwynig, ac wedi cael eu smygu ar un adeg. Yr hyn sydd ar ôl yw pla o sigarennau plastig yn cyrraedd traethau. Yn aml iawn, i'r rhai ohonon ni sy'n cymryd rhan mewn digwyddiadau glanhau traeth—. O'r arglwydd, mae miloedd ohonyn nhw'n cael eu casglu pan fo sawl un ohonon ni allan yna.
Mae ffyn balŵn wedi'u cynnwys, a hynny’n gywir. 'Beth am y balŵns eu hunain?', gofynnwyd i mi. Mae rhywun wedi ysgrifennu ata i, o wybod bod hyn yn cael ei gyflwyno, felly mae'n dda bod y cyhoedd yn dod yn ymwybodol. Beth am y balŵns eu hunain? Mae'r RSPCA wedi rhybuddio y gall llyncu balwnau achosi marwolaeth drwy rwystro'r lleiniau treulio ac anadlu. Ac yn 2013, cynhyrchodd DEFRA ‘Llusernau awyr a balwns heliwm: asesiad o effeithiau ar dda byw a'r amgylchedd', lle nodwyd bod da byw yn tagu oherwydd iddyn nhw lyncu darnau balŵn.
Mae angen ystyried podiau coffi hefyd. Fe wnaeth Hamburg wahardd podiau coffi o adeiladau sy'n cael eu rhedeg gan y wladwriaeth fel rhan o ymgyrch amgylcheddol i leihau gwastraff. Cynnyrch mislif—maen nhw'n cynhyrchu 200,000 tunnell o wastraff y flwyddyn. Clytiau—nawr, mae'r un yma'n un anodd i mi, oherwydd, i unrhyw un sydd wedi bod yn fam, nid mynd yn ôl i'r hen gewynnau terry towelling, i mi, yw'r ffordd ymlaen. Fodd bynnag, p'un a allai gweithgynhyrchwyr edrych ar efallai gynhyrchu cewynnau gyda llai o blastig ynddyn nhw—oherwydd, unwaith eto, maen nhw’n aflwydd yn ein cymunedau wrth gael eu taflu'n anghyfrifol. Brwshys dannedd untro—mae 256 miliwn o'r rhain yn cael eu taflu. Raseli untro—2 biliwn yn y safle tirlenwi bob blwyddyn. Ac yn fwy diweddar, pecynnau profi COVID sydd—. Wel, plastig ydyn nhw ar hyn o bryd. P'un a allai'r cwmnïau hynny, Gweinidog, edrych arno mewn gwirionedd—. O ganlyniad i'ch Bil gael ei gyflwyno, efallai y bydd yn gwneud gweithgynhyrchwyr yn fwy cyfrifol pan fyddant yn rhoi pethau at ei gilydd.
Mae angen trafodaeth ddifrifol ynglŷn â gorfodi, ond rwy'n cytuno â phopeth sydd wedi cael ei ddweud yma. Mae hyn yn mynd i drosglwyddo costau draw i'n busnesau, ac rwy'n credu, os ydyn ni'n dod â phobl gyda ni, y bydd pobl yn sylweddoli cyn bo hir bod angen i ni weithio gyda'n gilydd ar hynny. Felly, mae angen i ni ei gefnogi gan wneud mwy ar ddefnyddio'r foronen, nid y ffon.
Rwy'n bryderus o ran y goblygiadau ariannol i'n hawdurdodau lleol. Mae CLlLC, Sefydliad Siartredig Rheoli Gwastraff, Cyngor Dinas Casnewydd, Cyngor Sir y Fflint a Chyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili i gyd wedi mynegi pryderon am adnoddau a diffyg capasiti—ac mae hynny nawr, cyn iddyn nhw edrych ar hyn.
Byddwn ni'n pleidleisio o blaid heddiw, Llywydd, ond rwy'n credu bod y Gweinidog yn gwybod, cyn belled ag yr ydym ni yn y cwestiwn, rydyn ni am i hon fod yn Ddeddf sy’n gwneud popeth pan ddaw drwodd, a gobeithio y gallwn ni weithio gyda'n gilydd, Gweinidog, ar unrhyw welliannau sydd—. Efallai y gallwn ni weithio gyda'n gilydd fel bod y Bil hwn yn gwneud yr union beth yr ydym ni i gyd am iddo ei wneud. Diolch.