6. Dadl ar Adroddiad y Pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol: Rhyddhau cleifion o ysbytai ac effaith hynny ar y llif cleifion drwy ysbytai

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:50 pm ar 12 Hydref 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 4:50, 12 Hydref 2022

(Cyfieithwyd)

Gareth, byddwn wrth fy modd yn gwneud hynny, dyna yw ein huchelgais ni fel Llywodraeth, mae yn ein maniffesto ni, dyna beth yr ydym yn awyddus i'w weld, ond mae eich Llywodraeth chi newydd wneud hynny'n llawer iawn anoddach. Rydym newydd gael bil o £207 miliwn ar gyfer ynni nad oeddem yn ei ddisgwyl, a chawsom dipyn bach o ad-daliad gan Lywodraeth y DU—£100 miliwn efallai—ond mae hynny'n gadael bwlch o £100 miliwn y mae'n rhaid i mi ddod o hyd iddo o rywle. Felly, mae honno'n broblem, ac mae'n mynd i fod yn broblem y flwyddyn nesaf. Rydym yn penderfynu fel Llywodraeth lle mae'r arian hwnnw'n mynd. Ac rydym yn gwario tua 33 y cant yn fwy ar ofal cymdeithasol yng Nghymru nag a wnânt yn Lloegr yn barod, felly byddai'n gas gennyf ddychmygu ym mha gyflwr y mae'r system ofal yn Lloegr os ydynt yn gwario 33 y cant yn llai na ni. Huw, roeddech chi'n sôn bod rhaid inni roi'r cyllid hwn at ei gilydd—rydym wedi gwneud hynny. Rydym yn rhoi £144 miliwn lle rydym yn disgwyl i awdurdodau lleol a byrddau iechyd benderfynu gyda'i gilydd sut y maent yn mynd i wario'r arian hwnnw, ac mae'r cyfan yn y gofod hwn, mae'r cyfan yn y gofod hwn sy'n ymwneud â sut yr awn i'r afael â'r bil oedi wrth drosglwyddo gofal. Mae un neu ddau o faterion eraill yno hefyd—iechyd meddwl a beth bynnag—ond mae llawer iawn ohono'n ymwneud ag oedi wrth drosglwyddo gofal. 

Nod y cynllun capasiti gofal cymunedol yr ydym wedi dechrau arno yn awr yw darparu capasiti ychwanegol yn y system o fis Hydref eleni tan fis Ebrill 2023. Unwaith eto, mae hyn yn rhywbeth y buom yn gweithio arno dros yr haf cyfan, a'r amcan yw creu gwelyau ychwanegol cam i lawr er mwyn adfer a darpariaeth gyfatebol yn y gymuned, ochr yn ochr â rhoi mesurau ychwanegol ar waith i hybu'r gweithlu gofal cymunedol. Ac mae'r ymdrech fawr ar gyfer y gaeaf hwn yn ategu ac yn gyson â'r rhaglen waith gofal brys ac argyfwng, ac rwy'n edrych ymlaen at roi mwy o fanylion i chi am hynny, oherwydd rydym wedi bod yn gweithio'n galed iawn ar baratoi ar gyfer adeiladu capasiti cymunedol ychwanegol dros y gaeaf. Felly, mae capasiti o fewn gofal cymdeithasol yn faes yr ydym yn canolbwyntio arno'n bendant iawn. Rydym yn ymwybodol fod diffyg niferoedd digonol o staff gofal cymdeithasol yn effeithio ar ryddhau cleifion, ac mae gennym nifer o gamau i ymdrin â hyn. Yn ogystal, mae pob rhanbarth wedi datblygu cynllun i gynyddu ei gapasiti gofal cymdeithasol cymunedol ac yn cydlynu ymgyrchoedd recriwtio ar lefel leol a rhanbarthol.

Nawr, siaradodd un neu ddau o bobl am yr angen am systemau—systemau digidol—i weithio gyda'i gilydd, a'r hyn sydd gennym yn awr yw system wybodaeth gofal cymunedol Cymru. Rydym eisoes wedi gwario £30 miliwn arni, ac rydym yn bwriadu gwario £12 miliwn ychwanegol yn ystod y tair blynedd nesaf. Ac mae hyn yn mynd i integreiddio gwasanaethau cymdeithasol a data iechyd cymunedol, fel y gallant rannu cofnodion electronig ar gyfer iechyd a gofal, er mwyn inni allu cael y systemau i siarad â'i gilydd. Rhaid inni fod yn fodern yma; mae hyn yn mynd i'n helpu i fod yn fodern, ac mae hyn yn mynd i wneud rhai o'r materion yr oedd llawer ohonoch chi'n siarad amdanynt, a chael data—pam fod pobl yn methu cael eu rhyddhau a beth sy'n eu hatal? Rwy'n credu bod hynny'n bwysig iawn. Rydym wedi gwneud llawer iawn o waith gyda llywodraeth leol i nodi'n union pam nad yw pobl yn symud yn y system. Ai oherwydd nad yw eu meddyginiaethau wedi cyrraedd? Ai oherwydd nad oes ganddynt gludiant adref? Ai am nad oes neb i ofalu amdanynt pan fyddant yn cyrraedd adref? Felly, yr holl bethau hynny, rydym wedi dadansoddi'r cyfan ac rydym yn ei godio ac rydym yn sicrhau ein bod yn gwybod pam fod pobl yn methu cael eu rhyddhau o'r ysbyty.