Part of the debate – Senedd Cymru am 4:55 pm ar 12 Hydref 2022.
Diolch. A gaf fi ddiolch i'r holl Aelodau am gymryd rhan yn y ddadl hon y prynhawn yma, a diolch yn arbennig—rwy'n credu i Gareth Davies wneud pwynt yn ei gyfraniad o ddiolch i'r tîm clercio a'r tîm ymchwil ehangach sy'n cefnogi gwaith ein pwyllgor, felly hoffwn gofnodi hynny gennyf fi hefyd.
Rwy'n credu mai Rhun a Sarah a ddywedodd fod angen gwelyau cam-i-lawr, a gwnaeth Sarah, rwy'n credu, y pwynt fod angen dyrannu arian ar gyfer gwelyau cam-i-lawr yn deg ar draws y byrddau iechyd. Cyfeiriodd y Gweinidog at hynny yn ei chyfraniad, ac rwy'n croesawu peth o'r cyfraniad a wnaeth y Gweinidog ar adeiladu mwy o gapasiti cymunedol. Hefyd, credaf i Rhun yn ei sylwadau agoriadol, sôn am bwysigrwydd ystyried llif cleifion. Rwy'n credu bod angen inni edrych arno yn ei gyfanrwydd, ac archwilio ble mae'r rhwystrau, a chael gwared ar, a mynd i'r afael â rhai o'r rhwystrau hynny wrth gwrs.
Soniodd Joyce yn ei chyfraniad pam fod y pwyllgor efallai wedi canolbwyntio ar ryddhau cleifion o'r ysbyty. Cawsom dipyn o drafodaeth am hyn yn y pwyllgor: materion hirsefydlog, capasiti gofal cymdeithasol, integreiddio iechyd a gofal cymdeithasol, yr argyfwng yr ydym ynddo gyda'r gweithlu. Ac fe wnaeth Joyce dynnu sylw, wrth gwrs, at drafferthion gofalwyr di-dâl hefyd, a rhai o'r heriau sy'n eu hwynebu yn awr. Fe wnaeth Joyce hefyd nodi bod angen inni wybod mwy ynglŷn â pham fod pobl yn gadael y proffesiwn gofal cymdeithasol. Rwy'n meddwl ein bod yn gwybod hynny i ryw raddau, ond rwy'n meddwl bod mwy y gallwn ei wneud i ddeall pam fod hynny'n digwydd.
Soniodd llawer o'r Aelodau am y gwelyau hynny—. Soniais yn fy sylwadau agoriadol am yr ambiwlansys sy'n ciwio y tu allan i ysbytai. Rwy'n credu mai Huw a soniodd—ac roedd yn ymadrodd da—am ambiwlansys yn ciwio fel symptom o lif cleifion. Felly, wrth i mi grybwyll hynny, ac rydym i gyd yn ymwybodol o'r ambiwlansys sy'n aros y tu allan i ysbytai, ni all cleifion a phobl sydd angen y gwelyau fynd i mewn yno, mae yna ochr arall i hyn hefyd, y cyfeiriodd Joyce a Jenny ati, ynglŷn ag iechyd pobl yn dirywio pan fyddant mewn gwelyau ysbyty, a phan fydd angen iddynt fynd adref er lles eu hiechyd eu hunain hefyd, ond o ran rhwystredigaethau pobl yn y gwelyau hynny sy'n methu mynd adref. Soniodd Jenny am un o'i hetholwyr fel enghraifft, ond efallai nad oes gan bob un o'r rheini sgiliau i ddadlau dros gael mynd adref, sef y pwynt a wnaeth Jenny, rwy'n credu.
Fe wnaeth nifer y pwynt hefyd ynglŷn â'r angen i bobl fynd adref cyn gynted â phosibl, ond eto, wrth gwrs, gwyddom fod hyn wedyn yn cysylltu â rhai o'r problemau sydd gennym gyda lefelau staff gofal. Soniodd Gareth, yn bwysig, am y materion sy'n ymwneud â data. Mae hyn yn rhan o'r adroddiad, a rhai o'r materion y gwnaethom argymhellion yn eu cylch. Ond roedd hefyd yn sôn am y cyflog a'r amodau gwaith hefyd. Ond yn bwysig, mae angen inni wneud y proffesiwn yn fwy deniadol, onid oes? A thynnu sylw yn ogystal at y pwysau gwaeth a fydd gennym y gaeaf hwn.
Diolch i Sarah am dynnu sylw, yn gwbl briodol, at y ganmoliaeth i sefydliadau fel y Groes Goch ac Age Concern. Rwy'n credu bod y Gweinidog yn ei hymateb hithau a Huw wedi siarad am y materion cymhleth, a hefyd galwadau cynyddol a disgwyliadau cynyddol hefyd, a bod angen dull system gyfan, y cyfeiriodd Huw a'r Gweinidog ill dau ato.
O ran ymateb y Gweinidog, soniodd y Gweinidog am yr angen i bobl fynd adref yn gyflym hefyd, ond wrth gwrs, ni all pobl fynd adref os nad yw'r gwasanaethau ar gael i'w cefnogi. Rwy'n croesawu'n fawr, yn enwedig fel Aelod dros etholaeth wledig, y drafodaeth gan y Gweinidog ynghylch cael gwasanaethau mor agos at adref â phosibl. Rwy'n croesawu hynny'n fawr o safbwynt gwledig.
Mae gwir angen recriwtio, ac ymgyrch recriwtio, a soniodd y Gweinidog am hynny yn ei sylwadau i gloi, a'r ymgyrch enfawr sydd y tu ôl i hynny. Ond yr hyn y byddwn i wedi hoffi gwybod ychydig mwy amdano yw pa mor llwyddiannus y bu'r ymgyrch honno, ac a fu'r ymgyrch honno'n effeithiol. Rwy'n meddwl y byddai wedi bod yn dda gwybod ychydig bach mwy am hynny. Ond rwy'n hapus fod y Gweinidog wedi sôn am rai o'r problemau integreiddio y soniais amdanynt ar y dechrau, gyda GDPR a systemau eraill yn gweithio gyda'i gilydd. Yn fy sylwadau agoriadol, soniais am beiriannau ffacs nid yn unig yn dal i gael eu defnyddio ond yn dal i gael eu prynu yn y GIG. Mae'n dda gweld y gwelliannau ar integreiddio systemau'n gwneud cynnydd da, ac yn amlwg fel pwyllgor byddwn yn cadw llygad hynod o agos ar hynny. Diolch yn fawr.