Rwy'n credu eich bod newydd wneud nifer o adeiladwyr yn hapus iawn, o wybod y byddech yn croesawu adeiladu ar raddfa fawr yn y Bont-faen a Bro Morgannwg.

Mae rhewi lwfansau tai lleol gan Lywodraeth y DU yn golygu bod y rhan fwyaf o bobl a theuluoedd sy'n derbyn lwfansau tai lleol yn wynebu bwlch rhwng y cyfraddau a delir a'u rhent. Mae hyn yn cynyddu'r risg o ddigartrefedd, wrth iddi fynd yn fwyfwy anodd i bobl ddal i fyny â thalu rhent, yn ogystal â thalu am bethau hanfodol, fel bwyd a biliau ynni.

Dros y 50 mlynedd diwethaf, mae'r cymysgedd tai wedi newid. Gwelwyd gostyngiad yn y nifer o dai cyngor a chynnydd mawr yn y nifer o dai sy'n cael eu rhentu'n breifat. Y sector rhentu preifat bellach yw'r ail fath mwyaf cyffredin o ddeiliadaeth ar ôl perchen-feddiannaeth. Cafwyd cynnydd yn nifer y landlordiaid preifat. Ydw, rwy'n sylweddoli nad yw pob landlord preifat yn Rachmans cyfoes. Mewn gwirionedd, mae'r rhan fwyaf o landlordiaid preifat yn landlordiaid da ac yn trin eu tenantiaid yn dda. Nid yw llawer o'r rhain ond yn berchen ar un eiddo, a phrynwyd llawer ohonynt drwy forgais. Mae tenantiaid cymdeithasol yng Nghymru eisoes wedi'u diogelu dros y gaeaf rhag codiadau rhent, gan fod rhenti cymdeithasol yn cael eu gosod yn flynyddol, gyda'r newid nesaf i renti cymdeithasol ddim i ddod tan Ebrill 2023. Mae landlordiaid cymdeithasol cofrestredig yn wynebu pwysau enfawr, yn enwedig lle mae'n rhaid iddynt ail-gyllido benthyciadau.

Yn arwynebol, mae rhewi rhenti yn y sector rhentu preifat yn ddeniadol, ond mae'n rhewi rhenti fel y maent ar hyn o bryd, ac mae rhai rhenti'n rhy uchel ac eraill yn rhy isel, o'i gymharu ag eiddo o'r un math. Gyda chyfraddau llog yn codi, gallai olygu bod eiddo'n gorfod cael ei werthu. Os mai'r hyn sy'n digwydd yw bod yr eiddo'n cael ei werthu ac yna'n cael ei brynu gan brynwyr tro cyntaf, byddai hynny'n beth gwych. Lleihau nifer yr eiddo sy'n cael ei rentu'n breifat, gan gynyddu nifer y perchen-feddianwyr: da. Ond yn anffodus, mae gennym orllewin gwyllt y maes tai, Airbnb, a dyna sy'n fy mhoeni i, y bydd pobl yn troi'r tai hyn o fod yn cael eu rhentu gan deuluoedd i fod yn eiddo Airbnb. Mae hyn yn tynnu'r eiddo o'r farchnad dai. Pan fydd eiddo sy'n cael eu gwerthu'n cael eu defnyddio fel Airbnb yn nwyrain Abertawe, rhaid bod hon yn broblem ledled Cymru gyfan.

A gaf fi roi dyfyniad gan Crisis, yr elusen dai fawr y siaradodd Mabon amdani yn gynharach? Maent yn ofni gweld llif uniongyrchol o hysbysiadau ymadael a llythyrau'n hysbysu am godiadau rhent yn sgil yr hyn y mae Plaid Cymru yn ei gyflwyno heddiw. Byddai Crisis yn awgrymu y dylid dysgu o gyhoeddiadau diweddar ynghylch deddfwriaeth debyg yn Yr Alban. Yn ystod yr oedi rhwng cyhoeddi a deddfu, dywedodd cydweithwyr ar draws y sector tai yn yr Alban fod tenantiaid yn cael hysbysiadau ymadael a llythyrau'n eu hysbysu am godiadau rhent.

Fe feddyliais am reoli rhenti. Rwyf eisiau gweld swyddogion rhent yn dod yn ôl. Am y gall landlordiaid droi tenantiaid allan gyda hysbysiad adran 21 pan fydd y tymor sefydlog yn dod i ben, nid oes gan denantiaid Cymru unrhyw fesurau rheoli rhenti go iawn. Gall y landlord ofyn iddynt dalu rhent uwch a'u troi allan, neu ddod o hyd i denantiaid newydd os ydynt yn gwrthod. Mae hyn yn dangos pa mor hawdd yw hi i denantiaid gael eu troi allan ac mae'n gysylltiedig iawn â diffyg mesurau rheoli rhenti.

Mae moratoriwm ar droi allan yn edrych yn ddeniadol, ond efallai mai gohirio troi allan hyd nes y dôi i ben yn unig a wnâi. Os bydd tenantiaid yn penderfynu peidio â thalu rhent i'w landlordiaid, gallent gronni ôl-ddyledion rhent difrifol sydd wedyn yn creu sail ar gyfer troi allan. O 1 Rhagfyr ymlaen, bydd tenantiaethau newydd yng Nghymru yn ddarostyngedig i waharddiad ar droi allan heb fai am chwe mis, ac mae Llywodraeth Cymru yn ymgynghori ar ymestyn hyn i gynnwys tenantiaethau sy'n bodoli eisoes. Rwyf fi o'r farn y dylid dod â throi allan heb fai i ben yn awr. Ni ddylid gofyn i unrhyw un adael heb fai. Mae hynny'n sylfaenol anghywir ac mae'n torri'r cydbwysedd rhwng landlord a thenant.

Fe ddof yn ôl at y cyflenwad i orffen. Gyda'r cyflenwad yn brin a'r galw'n fawr, mae rhenti'n codi. Yr unig ateb effeithiol yw adeiladu tai cyngor ar raddfa fawr. Fe weithiodd o'r blaen ac fe wnaiff weithio eto.