A gaf fi ddiolch i Blaid Cymru am gyflwyno trafodaeth bwysig iawn heddiw ar y sector rhentu preifat? Roeddwn yn falch iawn ein bod, ar y meinciau hyn, yn gallu cefnogi'r mwyafrif llethol o'r cynigion a gyflwynwyd gennych heddiw. Ond wrth gwrs, nid ydym yn gallu cefnogi pwynt 6. Yn ein cynnig, rydym yn bwriadu dileu hwnnw, sy'n amlwg yn ymwneud â rhewi rhenti yn y sector preifat. Ond rwy'n falch iawn ein bod hefyd wedi gallu darparu atebion amgen i rai o'r heriau sy'n ein hwynebu ar hyn o bryd, a byddaf yn archwilio'r rheini ymhellach yn fy nghyfraniad heddiw.

Yn gyntaf oll, hoffwn drafod y pwynt y soniodd Mabon ap Gwynfor amdano yn ei agoriad, sef rhai o'r canlyniadau anfwriadol mewn perthynas â rhewi rhenti. Fel y gwelsom yn Yr Alban, lle maent wedi cyflwyno mesurau rhewi rhenti, mae hyn eisoes wedi arwain at ganlyniadau anfwriadol a negyddol i denantiaid ac i'r rhai sy'n ceisio rhentu eiddo, oherwydd bod y cyflenwad o dai rhent yn lleihau tra bod y galw'n cynyddu. Yn wir, mae adeiladwr tai mwyaf yr Alban bellach wedi cyhoeddi eu bod yn mynd i atal buddsoddiad yn y sector rhentu preifat, yn rhannol oherwydd y mesurau hyn. Hefyd ar ganlyniadau anfwriadol, yn Iwerddon, lle ceir ffurfiau ar reoli rhenti ar waith eisoes fel y crybwyllwyd, gwelsom luniau ar y cyfryngau cymdeithasol yn ddiweddar o gannoedd o bobl yn ciwio i geisio cael gafael ar eiddo rhent mewn llefydd fel Dulyn ar hyn o bryd. Felly, yn amlwg, nid yw'n ateb pob problem ar hyn o bryd, yn sicr.

Y pwynt arall y cyfeiriodd Mabon ap Gwynfor ato wrth agor y ddadl, ac mae eraill wedi sôn amdano heno, yw'r anghysondeb rhwng cyflenwad a galw mewn perthynas â thai rhentu preifat. Mae'n gwbl glir na fyddai rhewi rhenti'n gwneud dim byd o gwbl i fynd i'r afael â heriau cyflenwad a galw. Felly, mae'n bwysig iawn, ac er y gallai fod yn haws ceisio diystyru rhai o'r canlyniadau anfwriadol, maent yn real iawn os yw rhewi rhenti yn rhywbeth y mae'r Llywodraeth eisiau ei gefnogi a bwrw ymlaen ag ef. 

Fel yr amlinellir yn ngwelliant 2 o'n cynigion heddiw, mae awdurdodau lleol yn wynebu costau cynyddol llety dros dro, a cheir heriau sylweddol y mae angen mynd i'r afael â hwy. Cefais fy nharo gan y ffaith bod Llywodraeth Cymru yn darparu oddeutu £10 miliwn o'r cynllun COVID, y grant caledi i denantiaid, i awdurdodau lleol, ond 2.3 y cant yn unig o'r arian hwnnw a ddefnyddiwyd erioed. Felly, tybed, fel ateb cyflym i helpu ar unwaith, a fyddai Llywodraeth Cymru yn ystyried defnyddio'r tanwariant sylweddol i gefnogi'r rhai sy'n ei chael hi'n anodd bron ar unwaith. Mae rôl allweddol y gall ein cynghorau ei chwarae yn helpu i fynd i'r afael â rhai o'r heriau hyn. Gwyddom fod tai gwag yng Nghymru'n broblem sylweddol; rydym yn gwybod bod mwy o dai gwag nag a geir o ail gartrefi yng Nghymru. Felly, rydym yn argymell y dylid gwneud mwy o waith i hyrwyddo'r cynllun benthyciadau cartrefi gwag er mwyn sicrhau bod mwy o dai gwag yn cael eu troi'n ôl yn gartrefi i bobl fyw ynddynt. Mae cyfle go iawn yno i wneud gwahaniaeth cyflym.

Mae'r mater arall yr hoffwn gyffwrdd arno heddiw eisoes wedi'i grybwyll mewn gwirionedd; daw'n ôl at gyflenwad a galw mewn perthynas ag adeiladu mwy o dai. Mae wedi cael ei grybwyll yn barod fod angen adeiladu tua 12,000 o gartrefi yng Nghymru bob blwyddyn, ac nid ydym yn agos at y niferoedd hynny yng Nghymru ar hyn o bryd. Mae hynny ar draws Cymru gyfan. Mae'n hafaliad eithaf syml mewn rhai ffyrdd: mae mwy o gartrefi yn golygu y bydd llai o bobl yn ddigartref; nid yw'n gymhleth. Rhaid inni ystyried pam nad oes digon o gartrefi yn cael eu hadeiladu yng Nghymru i ateb y galw. Oherwydd fe wyddom—