Part of the debate – Senedd Cymru am 6:00 pm ar 12 Hydref 2022.
Dyna'r polisi yr ydych chi'n ei barhau. Nawr, yr hyn a glywsom hefyd, diolch i ymyriad Luke a Sioned, oedd eu bod wedi sôn mai'r hyn sydd angen inni ei wneud yw diogelu pobl, nid asedau. Cartrefi yw tai. Llefydd y mae pobl eu hangen i fyw ydynt, nid ffordd i bobl wneud elw, sef yr hyn y mae'r Torïaid wedi bod yn ei ledaenu yma.
Clywsom gan Sam Rowlands am gartrefi gwag—yn hollol, rydym yn cytuno. Mae angen inni ddod â thai gwag yn ôl i ddefnydd eto. Ac fe glywsom lawer o syniadau ynghylch cartrefi gwag, ynglŷn â datblygu tai cymdeithasol, ac eraill. Mae'r rhain i gyd yn syniadau hirdymor. Nid ydynt yn mynd i'r afael â'r argyfwng sy'n ein hwynebu heddiw ac ni fyddant yn helpu'r bobl sy'n wynebu cael eu troi allan dros y misoedd nesaf yn ystod y gaeaf hwn.
Cyfeiriodd Heledd at fyfyrwyr a'r ffaith bod 60 y cant o'u hincwm yn mynd ar rent. Rwy'n falch o ddweud bod Undeb Myfyrwyr Cymru/UCMC yn cefnogi'r alwad hon heddiw. Hefyd, mae'n werth nodi bod y TUC yn cefnogi gweithredu ar reoli rhenti a rhewi rhenti. Mewn gwirionedd, ddwy flynedd yn ôl, dangosodd arolwg TUC fod 66 y cant o'u haelodau'n cefnogi'r cynnig hwn, a dim ond 8 y cant yn ei wrthwynebu.
Soniodd Carolyn am Lywodraeth Clement Attlee ar ôl y rhyfel. Y peth gyda'r Llywodraeth honno wedi'r rhyfel oedd bod tai wedyn o dan yr adran iechyd cyhoeddus. Mae'n dangos y pwysigrwydd ac yn cysylltu'n llwyr â'r hyn a ddywedodd Mike Hedges am y cyswllt rhwng tai gwael ac iechyd gwael. Cyfeiriodd Mike hefyd at Airbnb, a'r hyn a welwn ar hyn o bryd yw bod landlordiaid—yn wahanol i'r hyn a ddywedodd Sam yn gynharach fod landlordiaid yn gadael y sector—ydynt, maent yn gadael y sector ac maent yn troi eu heiddo'n Airbnbs, neu mewn rhai achosion, yn gwneud elw o bris uchel tai.
Dyna'r sefyllfa sydd gennym, ond erys y ffaith y dylai pawb gael sicrwydd o gartref fforddiadwy o safon uchel, ond nid dyma'r sefyllfa yma yng Nghymru yn awr, ac mae wedi ei waethygu gan yr argyfwng costau byw a thai sy'n digwydd ar hyn o bryd. Clywn mai cyfrifoldeb cyntaf Llywodraeth mewn cymdeithas ddemocrataidd yw amddiffyn a diogelu bywydau ei dinasyddion. Dywedir hyn ar adeg o ryfel pan ydym yn brwydro—bob tro y clywn am ryfel, caiff miliynau a biliynau o bunnoedd eu pwmpio i mewn i gefnogi a sicrhau diogelwch ein dinasyddion. Wel, mae hyn yn wir heddiw. Mae angen inni sicrhau ein bod yn amddiffyn ac yn diogelu ein dinasyddion a sicrhau nad ydynt yn dioddef oherwydd digartrefedd, oherwydd na allant fforddio cael to uwch eu pennau.