Part of the debate – Senedd Cymru am 3:12 pm ar 19 Hydref 2022.
Diolch, Lywydd. Rwy'n gwneud y cynnig. Mae'r rhan fwyaf o'r darpariaethau yn y Bil Prisiau Ynni wedi'u cadw'n ôl. Mae'r darpariaethau o fewn y cymhwysedd datganoledig a drafodir gennym heddiw yn ymwneud â phwerau'r Ysgrifennydd Gwladol i roi cymorth tuag at dalu costau ynni. Mae'r sefyllfa gydag amserlen seneddol y DU ar y Bil hwn yn amlwg allan o'n dwylo. Mae hyn wedi golygu nad yw'r Senedd wedi cael cyfle i graffu'n ystyrlon ar y memorandwm a osodwyd ddoe, ac ar y Bil.
Er hynny, rwy'n falch ein bod wedi cael cyfle i drafod mesur hanfodol ar yr argyfwng costau byw mewn cyfnod o argyfwng cenedlaethol. Mae Llywodraeth Cymru wedi bod yn galw ers tro am wneud mwy i gefnogi cwsmeriaid domestig ac annomestig gyda chostau ynni cynyddol. Roeddem yn croesawu'r cyhoeddiad am becyn dwy flynedd ar gyfer aelwydydd, ac yn galw am sicrhau bod yr un graddau o gefnogaeth ar gael i gwsmeriaid annomestig.
Yn hytrach nag ymestyn y gefnogaeth i gwsmeriaid annomestig, cyfyngodd y Canghellor y cymorth i aelwydydd i ddim ond chwe mis. Nid oes cyfiawnhad dros y penderfyniad hwn o ystyried bod disgwyl i gost ynni aros yn uchel iawn am nifer o flynyddoedd i ddod. Y cam cyllidol credadwy oedd ei angen gan y Canghellor oedd ariannu'r cymorth drwy dreth ffawdelw ar draws y sector cynhyrchu ynni. Nid oes cyfiawnhad dros beidio â thargedu'r enillion ffawdelw hyn i ariannu'r mesurau cymorth angenrheidiol i'r rhai sydd eu hangen fwyaf ar draws Cymru a gweddill y Deyrnas Unedig. Byddaf yn parhau i alw ar Lywodraeth y DU i roi pecyn cymorth hirdymor ar waith, wedi'i ariannu mewn ffordd flaengar, i helpu i liniaru effaith prisiau uchel ynni.
Mae'r Bil sydd o'n blaenau heddiw yn bwysig am ei fod yn sefydlu fframwaith deddfwriaethol sy'n caniatáu ar gyfer cynllun i ostwng pris trydan a nwy ar draws Prydain. Mae hwn yn gam cadarnhaol, gan y bydd yn gwarchod cwsmeriaid rhag y ffactorau sy'n gwthio prisiau ynni i lefelau mor uchel. Rydym yn cytuno â'r egwyddor yn y Bil ynghylch cyflenwyr ynni'n darparu arbedion yn uniongyrchol drwy'r system bilio. Mae hwn yn gam effeithlon ar gyfer darparu cynllun, gan fod gan y cyflenwyr trwyddedig arbenigedd a systemau i weithredu'r polisi fel y'i nodwyd. Rydym yn croesawu'r gofyniad pellach i gyflenwyr trwyddedig ddod yn bartïon i'r cynllun cyn gynted ag y bo'n ymarferol.
Fel y crybwyllwyd yn gynharach, cedwir y rhan fwyaf o'r darpariaethau yn y Bil. Mae'r darpariaethau o fewn cymhwysedd datganoledig yr ydym yn eu trafod heddiw yn ymwneud yn bennaf â phwerau'r Ysgrifennydd Gwladol i roi cymorth ar gyfer talu costau ynni. Mewn perthynas â datganoli materion cyfansoddiadol, mae'r Bil yn tresmasu ar faterion datganoledig trwy roi swyddogaethau i'r Ysgrifennydd Gwladol mewn meysydd datganoledig. O'r herwydd, mae'r dull hwn yn anghyson â'n hegwyddorion ar gyfer cydsynio i Filiau Llywodraeth y DU. Rwyf wedi galw felly ar Lywodraeth y DU i ymgynghori ar unrhyw fesurau sy'n effeithio ar feysydd datganoledig. Er fy mod yn cydnabod bod bwrw rhagddi i weithredu ar brisiau ynni yn fater brys, mae'n rhaid gweithredu trwy ymgynghori effeithiol er mwyn sicrhau bod cyfrifoldebau'r Senedd hon yn cael eu parchu.
Mae'n bwysig nodi nad ydym yn trosglwyddo pwerau drwy'r Bil hwn, ond mae'r Bil yn rhoi swyddogaethau i'r Ysgrifennydd Gwladol mewn meysydd datganoledig. O'r herwydd—