Yn gyntaf, hoffwn ddatgan bod fy mhartner yn gynghorydd i Bute Energy a fy mod innau'n gyfranddaliwr yng nghynllun ynni adnewyddadwy cymunedol Awel Aman Tawe.

Mae'n rhaid inni gamu i'r adwy yn y cyswllt hwn, gan fod yr argyfwng a oedd newydd ddechrau pan oeddem yn dechrau cymryd tystiolaeth—mae'n argyfwng, ond mae hefyd yn gyfle. Mae'n rhaid inni ganolbwyntio ar hyn a chyflymu'r newid. Siaradodd Ken Skates yn gynharach am ei bryderon ynghylch pyllau nofio yn ei etholaeth, a chawsom ymateb gan Weinidog yr economi, ond ni chlywais unrhyw frys yn ei ymateb, er fy mod yn llwyr gydnabod fod hyn yn rhan o gylch gorchwyl Dirprwy Weinidog y Celfyddydau a Chwaraeon, nad oedd yn y Siambr yn gynharach heddiw. Credaf fod hyn yn un o'r pethau lle bydd digwyddiadau'n mynd yn drech na ni oni bai ein bod yn gwneud rhywbeth yn ei gylch yn awr.

Felly, mae'n rhaid inni edrych ar yr hyn y mae rhannau eraill o’r Deyrnas Unedig eisoes yn ei wneud i ddiogelu eu pyllau nofio. Er enghraifft, un o’r arweinwyr yn hyn o beth yw Narberth Energy, sydd ag un o’r pyllau cymunedol hynaf sy’n cael ei gynhesu gan ynni adnewyddadwy yn y DU. Mae Nofio Arberth yn bwll sy’n eiddo i’r gymuned, sy’n cael ei redeg er budd ei gymuned leol, a'i gefnogi gan Narberth Energy, cymdeithas budd cymunedol, a drefnodd gynnig cyfranddaliadau i godi arian i osod boeler biomas 200 kW ac aráe solar ffotofoltäig 50 kW yn ôl yn 2015. Maent i'w canmol am fod yn ddigon craff i wneud hynny, gan fod cymaint o byllau nofio eraill yn dal i fod yn ddibynnol ar nwy i wresogi eu pyllau, ac rwy'n pryderu'n fawr amdanynt. Ni allwn fod mewn sefyllfa lle na all y genhedlaeth nesaf nofio am nad oes ganddynt gyfleusterau diogel i ddysgu sut i wneud hynny.

Felly, ceir sawl enghraifft wych arall o sut i wneud hynny. Mae pyllau nofio yn tueddu i fod yn adeiladau ar eu pen eu hunain gyda thoeau mawr, sy'n sicr yn addas ar gyfer gosod araeau o baneli solar sy'n wynebu'r de. Maent hefyd yn tueddu i fod yn adeiladau sydd â digon o le ar gyfer pympiau gwres ffynhonnell aer neu bympiau gwres o'r ddaear, ac eto, tybed faint o hyn sydd eisoes wedi digwydd yng Nghymru. Yn yr Alban, er enghraifft, mae to a waliau wedi'u hinswleiddio ac unedau adfer gwres mewn pwll nofio yn Forres yn yr Alban, ynghyd â'r aráe solar sydd ganddynt, yn creu system effeithlon i hidlo'r pwll. Dyma'r pethau mwyaf amlwg y mae'n rhaid iddynt ddigwydd os ydym am achub ein pyllau nofio. Yn Ayrshire, mae’r unig bwll dŵr croyw awyr agored yn yr Alban yn cael ei gynhesu gan ddefnyddio pympiau gwres o’r ddaear, a ariennir yn rhannol gan ymddiriedolaeth ynni gwyrdd ScottishPower. Fe'i hailagorwyd yn 2017, gan ddefnyddio’r pympiau gwres o’r ddaear hyn yn unig. Yn yr un modd, yn Skipton, ceir pwll nofio sy'n defnyddio pympiau gwres ffynhonnell aer ar gyfer eu dau bwll a'r cawodydd, yn ogystal â thechnoleg adfer gwres, a cheir paneli solar ffotofoltäig eisoes ar y safle. Yn Rhydychen, mae gennych y pwll nofio awyr agored mwyaf yn y DU sy'n defnyddio pympiau gwres ffynhonnell dŵr. Mae'r rhain o ddifrif yn bethau y mae angen inni edrych arnynt fel mater o frys, neu byddwn yn colli ein holl byllau nofio.

Mae'n amlwg fod angen inni addasu'r grid hefyd—rhywbeth yr ydym wedi sôn amdano, ac sydd wedi'i grybwyll eisoes gan siaradwyr blaenorol—ond mae angen inni fynnu hefyd fod pobl sy'n gosod teils ar eu toeau yn meddwl am baneli solar ar yr un pryd. Ni allaf gredu faint o bobl yn fy etholaeth sy’n atgyweirio eu toeau tra bo'r haul yn dal i ddisgleirio ond sydd heb hyd yn oed ystyried ychwanegu araeau solar ar eu to sy’n wynebu’r de ar yr un pryd, oherwydd yn amlwg, mae llawer o gost ynghlwm wrth osod y sgaffaldiau a chael y gweithwyr ar y safle yn unig. Felly, mae'n rhaid inni ddechrau meddwl am hyn mewn ffordd wahanol. Mae'n rhaid i'r argyfwng hwn fod yn gyfle i edrych ar bopeth a wnawn. Mae angen inni sicrhau bod gennym baneli solar ar ein holl doeau sy’n wynebu’r de, gyda batris i fynd gyda hwy, fel y gall pobl ddefnyddio’r ynni o’r pŵer solar pan fyddant ei angen, sef pan fyddant yn dod adref gyda’r nos wedi i'r haul fachlud. Mae'n rhaid inni newid yn llwyr.