Part of the debate – Senedd Cymru am 6:25 pm ar 26 Hydref 2022.
Hoffwn ddiolch i fy nghyd-Aelod Tom Giffard am ganiatáu munud i mi yn ystod y ddadl fer hon heddiw. Mae angen canolbwyntio'n gadarn ar fuddsoddi ym mhrifysgolion Cymru i ysgogi economi Cymru, a gwella ymchwil a datblygu. Mae'r ymgyrch newydd a'r adroddiad ar ariannu dyfodol Cymru gan British Heart Foundation Cymru yn tynnu sylw at sut y bydd ariannu ein prifysgolion disglair yn briodol yn gwella ymchwil feddygol ac yn sbarduno twf economaidd, dwy fuddugoliaeth fawr a rhesymau dros fuddsoddi. Fel y dywedodd Tom Giffard yn gynharach, mae gan Gymru oddeutu 5 y cant o boblogaeth y DU, ond dim ond 2 y cant o wariant ymchwil a datblygu y DU. Gwelsom bwysigrwydd ymchwil a datblygu ac arloesi yn ystod y pandemig. Mae angen inni fuddsoddi mewn ymchwil a all ein datblygu'n sylweddol yn feddygol ac mewn sawl ffordd arall, a byddwn yn gobeithio, fel James, y bydd y comisiwn newydd ar gyfer addysg drydyddol ac ymchwil yn ceisio mynd i'r afael â hyn wrth symud ymlaen.
Mae angen i Lywodraeth Cymru gefnogi ein prifysgolion er mwyn iddynt allu bod yn fwy cystadleuol, fel y gallant fod mewn sefyllfa well i ennill y ceisiadau allanol a cheisiadau am gyllid yn y dyfodol. Mae cyllid Llywodraeth Cymru ar gyfer ymchwil cysylltiedig ag ansawdd yn llawer rhy isel ar adeg pan ddylent fod yn buddsoddi yn nyfodol Cymru. Rydym i gyd yn gwybod bod cyllid cysylltiedig ag ansawdd gan Lywodraeth Cymru yn talu am bethau nad yw grantiau'n talu amdanynt—seilwaith staff a biliau cyfleustodau, ac rwy'n siŵr fod hynny'n bryder arbennig iddynt ar hyn o bryd. Ac wrth gwrs, mae ymchwil a datblygu'n effeithio ar dwf yn uniongyrchol. Felly, diolch i chi, Tom, am adael inni dynnu sylw at hyn heddiw.