6. Cynnig o dan Reol Sefydlog 26.91 yn ceisio cytundeb y Senedd i gyflwyno Bil Aelod — Bil Addysg Awyr Agored (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:51 pm ar 26 Hydref 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Carolyn Thomas Carolyn Thomas Labour 3:51, 26 Hydref 2022

(Cyfieithwyd)

Rhaid i mi ddweud bod yna amcanion canmoladwy i'r cynnig hwn, a diolch, Sam, am gyflwyno'r mater hwn i'w drafod. Rwy'n credu bod dysgu sgiliau newydd yn ein hamgylchedd awyr agored, sgiliau fel annibyniaeth a meithrin perthynas well ag eraill mewn diwrnod mewn gwersyll neu weithgaredd awyr agored yn rhai a gofiwch, ac mae'n wych ar gyfer iechyd corfforol a meddyliol a llesiant. Nid wyf yn cofio mynd i un gyda'r ysgol, ond euthum gyda'r Brownis a'r ysgol Sul, ac rwy'n cofio darllen i blant a oedd yn gweld colli eu rhieni, ac rwy'n gwybod bod hwnnw'n fater sydd wedi cael ei godi—mae bod i ffwrdd oddi wrth rhieni yn dipyn o broblem hefyd, ond mae'n dda i fagu hyder. Rwy'n credu ei bod mor bwysig i blant gysylltu â byd natur, achos os nad ydynt yn gwneud hynny'n blentyn, ni fyddant yn gwneud hynny'n oedolyn. Felly, mae hynny'n bwysig iawn wrth symud ymlaen. Ac o gofio bod yna argyfwng natur yn ogystal ag argyfwng hinsawdd, rwy'n credu y byddwn yn hoffi i unrhyw raglen a'r cwricwlwm addysgu plant am bwysigrwydd amrywiaeth o fywyd gwyllt a chynefinoedd, cysylltu â natur, ac rwy'n credu bod menter ysgolion y goedwig yn dda iawn.

Felly, credaf y byddai'n gynnig gwych iawn pe bai'r cyllid yn bodoli, ac mae'r sefyllfa'n enbyd. Ac yn ôl y Prif Weinidog newydd, bydd yn mynd i fod yn waeth byth, ac rwy'n credu bod angen wynebu gwirioneddau yma. Fel y gwyddoch, roeddwn yn gynghorydd yn sir y Fflint am 14 mlynedd ac roeddwn yn aelod o'r pwyllgor craffu ar addysg, ac rwy'n cofio, pan oeddem yn edrych ar doriadau cyllid dros y blynyddoedd, ein bod wedi edrych ar y gost o roi'r arian hwnnw i'r canolfannau addysg awyr agored. Rwy'n gwybod bod pob awdurdod yn arfer rhoi tuag at Pentre-llyn-cymmer a Nant Bwlch yr Haearn, ond yn y diwedd, roedd yn rhaid inni edrych ar gyllid craidd addysg, felly roedd yn rhaid inni dorri'r cyllid hwnnw fesul tipyn, ac roedd hynny'n ofnadwy. Rwy'n cofio, yn ystod y cyni hwnnw, bob blwyddyn, roeddem yn torri 30 y cant oddi ar bob cyllideb, ac rwy'n cofio bod yn y siambr yn wynebu aelodau'r gwrthbleidiau wrth imi geisio cyflwyno taliadau gwastraff gardd a chynnydd i ffioedd parcio, ond roedd fy nghyd-aelodau cabinet yn dweud wrthyf, 'Naill ai hynny, neu dorri ar addysg.' Nawr, ni allwn dorri ar addysg, oherwydd mae mor bwysig, ond rwy'n gwybod bod awdurdodau lleol eraill wedi gwneud ac mae arnaf ofn, Sam, fod Conwy wedi torri'r cyllid craidd ar gyfer addysg gan achosi problemau enbyd yno, lle bu'n rhaid iddynt gael gwared ar gynorthwywyr addysgu a staff, ac ni allaf gefnogi hyn os na fydd yr arian hwnnw gennym yn y dyfodol.

Mae cynghorau'n wynebu mwy byth o doriadau cyllid yn awr oherwydd yr hyn sydd wedi digwydd dros yr wythnosau diwethaf, oherwydd cynnydd ym mhris tanwydd, pwysau chwyddiant, ac mae pobl yn sôn am fynd ar streic. Rwy'n gwybod bod Caerdydd yn wynebu bwlch cyllid o £53 miliwn, sir y Fflint £26 miliwn, mae Conwy mewn sefyllfa debyg, ac rwy'n credu bod sir Ddinbych oddeutu £10 miliwn. Mae'n bryderus iawn. Maent yn edrych ar resymoli meysydd chwarae hyd yn oed—meysydd chwarae; mae eu hangen arnom fel bod plant yn gallu chwarae'n lleol. Cau pyllau nofio, cynnal hawliau tramwy cyhoeddus a gwasanaethau cefn gwlad—roedd rheini ar y bwrdd i'w torri pan oeddwn yn aelod cabinet—mynediad at hawliau tramwy a pharciau gwledig. Felly, heb y rheini, beth a wnawn? A dyna sydd ar y bwrdd yn awr. Mae'n peri cymaint o bryder. Rydym mewn sefyllfa mor enbyd. Mae plant yn llwglyd ac yn oer. Mae'n fater o flaenoriaethu, a dyma pam—. Diolch byth ein bod wedi sicrhau prydau ysgol am ddim i bawb; mae hynny'n gymaint pwysicach. Mae ysgolion yn edrych ar ofal cofleidiol, ar ddarparu'r gofal plant hwnnw fel y gall mamau fynd allan i weithio hefyd—[Torri ar draws.] Mae'n ddrwg gennyf, mae pethau'n llifo'n dda ar hyn o bryd—ac ar ddod yn ganolfannau clyd. Mae hynny mor bwysig. Mae addysg bellach yn darparu brecwast oherwydd bod yna bobl yn mynychu'r rheini sy'n llwglyd. Oedolion ifanc sy'n llwgu yw'r rhain—[Torri ar draws.] Mae'n ddrwg gennyf, nid oedd hwnnw'n ymyriad priodol, felly ni wnaf ateb.

Wrth siarad yn fyr ag aelod addysg o CLlLC—