Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:00 pm ar 8 Tachwedd 2022.
Diolch. Mae cyflawni newid teg a fforddiadwy i ddyfodol carbon isel yn golygu sicrhau bod ffynonellau newydd, glân, fforddiadwy o ynni adnewyddadwy ar gyfer Cymru. Mae angen i ni hefyd dyfu economi gydnerth, lle gallwn barhau i nodi a manteisio ar gyfleoedd yn y technolegau a'r marchnadoedd newydd a gwyrdd hynny. Ond, mae'n rhaid iddyn nhw gael eu seilio ar sylfaen ddiwydiannol aeddfed, arloesol a chystadleuol. Rwy'n credu bod y geiriau y gwnaethoch chi eu defnyddio, teg a fforddiadwy, yn bwysig iawn. Mae'r Gweinidog Newid Hinsawdd wedi ei gwneud yn eglur iawn bod yn rhaid iddo fod yn newid cyfiawn, a bod yn rhaid gadael neb ar ôl.
Byddwch yn ymwybodol o'n harchwiliad trwyadl o ynni adnewyddadwy a gynhaliwyd yn gynharach eleni. Fe wnaeth hwnnw wir amlinellu'r cyfleoedd sydd ar gael. Trafododd hefyd y rhwystrau sydd, wrth gwrs, yno i'w goresgyn, a'r camau arfaethedig y gallwn ni eu cymryd os ydym ni'n mynd i uwchraddio ein cynhyrchiad ynni adnewyddadwy yma yng Nghymru. Soniais yn fy ateb cynharach i arweinydd Plaid Cymru bod y Prif Weinidog a minnau wedi mynd i ford gron yn Fforwm Iwerddon-Cymru yng Nghorc gyda chynhyrchwyr a datblygwyr ynni adnewyddadwy, ac maen nhw'n sicr yn gweld y cyfleoedd sydd gennym ni yma yng Nghymru yn hynny o beth.
Mae'r Gweinidog Newid Hinsawdd wedi amlinellu polisi ar bwysigrwydd perchnogaeth leol o ddatblygiadau ynni, oherwydd rwy'n credu ei bod hi'n bwysig iawn bod y cymunedau hynny'n cadw'r manteision cymdeithasol ac economaidd hynny o fod yn gartref i ddatblygiadau newydd sy'n gysylltiedig ag ynni. Ond, rwy'n credu ei bod hi'n deg dweud bod angen i Lywodraeth y DU gamu i'r adwy a darparu amgylchedd sefydlog ar gyfer y buddsoddiad hwnnw, oherwydd rwy'n cofio pan oedd paneli solar yn boblogaidd, ac yna fe wnaethon nhw ddiddymu'r tariff ar gyfer hynny. Fe es i fferm lle'r oedd ffermwyr wedi rhoi cynllun ynni dŵr ar eu fferm, ac roedden nhw'n awyddus iawn i fynd i'r cwm nesa i helpu ffermwr yno i sefydlu un, ond erbyn hynny roedd y tariff cyfrannol wedi mynd. Felly, rwy'n credu ei bod hi'n bwysig iawn bod Llywodraeth y DU yn camu i'r adwy yn hynny o beth.