Diolch, Ddirprwy Lywydd. Hoffwn gadarnhau fy mod wedi rhoddi munud o fy amser i Sioned Williams heddiw.

Bob dydd, ledled y byd, cyfrifir bod 300 miliwn o bobl yn gwaedu oherwydd mislif. Mae’n weithred cyfan gwbl normal—yr un mor normal â mynd i’r tŷ bach—ond am rhy hir o lawer, mae siarad am fislif wedi bod yn tabŵ. Yn wir, er gwaetha’r ffaith bod mwy o drafod agored wedi bod am fislif dros y blynyddoedd diwethaf, mae’n parhau i fod yn rhywbeth mae nifer o bobl yn anghyffyrddus yn ei drafod, ac o’r herwydd yn rhywbeth mae nifer o ferched a phobl sydd yn cael mislif yn teimlo cywilydd amdano.

Mae hyn am amryw o resymau, megis diffyg addysg ynglŷn â mislif; diffyg mynediad at seilwaith dŵr, glanweithdra a hylendid; ac yn fwy na dim, diffyg mynediad at gynnyrch mislif priodol. Mae gallu rheoli eich mislif yn ddiogel, a chyda hyder ac urddas, yn hollbwysig nid yn unig i iechyd ac addysg, ond hefyd i ddatblygiad economaidd a chydraddoldeb yn gyffredinol. Ond, yn anffodus, hyd yn oed yma yng Nghymru yn 2022, nid yw hyn yn hawl sydd gan bawb ac mae gennym broblem o ran tlodi mislif.

Hoffwn ar y dechrau gydnabod gwaith Llywodraeth Cymru o ran hyn, gan gynnwys y cynllun gweithredu strategol ar gyfer urddas mislif a’r buddsoddiad sydd wedi bod dros y blynyddoedd diwethaf mewn sicrhau bod mwy o gynnyrch ar gael yn rhad ac am ddim i’r rhai sydd eu hangen yng Nghymru. Rwyf yn llwyr gefnogi gweledigaeth ac amcanion y cynllun, ac yn croesawu'r datganiadau pendant a diamwys sydd wedi bod gan y Llywodraeth o ran hyn. Nid wyf mewn unrhyw ffordd yn amau ymrwymiad y Llywodraeth na’r Gweinidog, a gwn fod y gwaith yn y cynllun yn mynd rhagddo.

Pwrpas y ddadl hon felly yw gofyn i’r Gweinidog a’r Llywodraeth fynd un cam ymhellach a gwneud hwn yn ymrwymiad sydd yn cael ei ddiogelu gan y gyfraith drwy gyflwyno Deddf benodol cynnyrch mislif fel yr un a ddaeth i rym yn yr Alban ym mis Awst eleni. Byddaf yn canolbwyntio, felly, ar bam fy mod yn grediniol o’r angen am hyn, ac i dynnu sylw at y ffaith, er gwaethaf gwaith clodwiw y Llywodraeth yn y maes hwn, bod tlodi mislif yn parhau yn broblem yma yng Nghymru heddiw, ac yn fater sydd yn parhau i angen sylw ynghyd â gweithredu arno.