Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:53 pm ar 15 Tachwedd 2022.
Wel, Llywydd, rwy'n cytuno ag arweinydd Plaid Cymru nad oes dim yn bwysicach i wneud gwahaniaeth i ddyfodol pobl sy'n gweithio yn y Deyrnas Unedig na Llywodraeth Lafur yn San Steffan, ac edrychaf ymlaen at wneud popeth o fewn ein gallu, fel plaid yma yng Nghymru, fel yr ydym wedi ei wneud ers 100 mlynedd, i wneud y cyfraniad mwyaf posibl at y fuddugoliaeth Lafur honno ar y cyfle cyntaf posibl. Mae fy nhrafodaethau gyda chydweithwyr undebau llafur—ac roeddwn i'n eu cael nhw'n gynharach y bore 'ma—yn ei gwneud hi'n amlwg iawn i mi eu bod nhw'n deall cyfyng-gyngor Llywodraeth Lafur Cymru yma. Mae gennym gyllideb sefydlog y mae'n rhaid i ni ei phennu, ac os ydym ni'n talu mwy i bobl na'r arian sydd gennym—ac rydym ni wedi bodloni argymhellion y corff adolygu cyflogau, ym maes iechyd ac addysg—os ydym ni'n talu mwy i bobl na hynny, yna mae'n rhaid i'r arian hwnnw ddod o rywle arall.
Nawr, fe wnaf i am eiliad, dynnu sylw at y profiad yn yr Alban. Yno, mae chwaer blaid Plaid Cymru yn wir wedi cynnig mwy o gynnydd i weithwyr iechyd nag yr ydym wedi gallu ei wneud yma yng Nghymru. A wnaeth hyn atal yr RCN yn Yr Alban rhag pleidleisio dros streicio ym mhob un bwrdd iechyd yn yr Alban? Naddo. Ac oherwydd bod yr SNP yn Llywodraethu yn yr Alban, mae'n rhaid iddyn nhw wynebu'r cyfyng-gyngor anodd iawn sy'n dod gyda'r penderfyniadau y maen nhw wedi eu gwneud, ac rwy'n eu parchu nhw am y ffordd y maen nhw wedi gwneud y penderfyniadau hynny. Ond gadewch i ni fod yn glir, Llywydd, mae Llywodraeth yr SNP, yn y pythefnos diwethaf, wedi cyhoeddi ei bod yn cymryd £400 miliwn allan o gyllideb GIG yr Alban er mwyn talu am y codiad ychwanegol yng nghyflog gweithwyr o fewn y GIG. Mae hwnna'n benderfyniad y mae Llywodraeth yr Alban wedi ei wneud, ac mae o fewn ei hawdurdod gwleidyddol ei hun i wneud hynny. Yr hyn y mae angen i ni ei glywed gan Blaid Cymru yw os ydyn nhw'n credu y dylai Llywodraeth Cymru gynyddu cyflogau gweithwyr yn y gwasanaeth iechyd y tu hwnt i'r cyllid sydd gennym, o ble fyddai'r arian yn dod yma?