Wel, diolch, Janet. Wyddoch chi, unwaith eto, mae gen i ofn bod yn rhaid i mi dynnu sylw at y gwrthddywediad yn yr hyn rydych chi'n ei ddweud. Dydych chi ddim eisiau llygredd. Dydych chi ddim eisiau'r rheoliadau llygredd amaethyddol. Mae'r syniad nad yw unrhyw amaethyddiaeth yng Nghymru yn achosi llygredd, ei fod i gyd yn fai'r cwmnïau dŵr ac adeiladwyr tai yn ffwlbri.

Wrth gwrs, yr hyn sydd ei eisiau arnom ni yw'r union beth a ddywedais yn fy natganiad, a'r hyn a bwysleisiodd y Prif Weinidog yn yr uwchgynhadledd yn y Sioe Frenhinol. Mae angen i bob sector roi'r gorau i feio'r sectorau eraill a cheisio rhoi trefn ar ei dŷ ei hun. Yr hyn mae arnom ni ei eisiau yw ffermwyr sy'n rhoi'r maethynnau cywir yn y lle iawn ar yr adeg iawn, fel nad yw'n rhedeg i'r afonydd. Mae angen i ni eu helpu nhw i wneud hynny. Mae angen i ni eu helpu i wneud y profion pridd ar eu tir sy'n gwneud iddyn nhw ddeall pa faetholion sy'n angenrheidiol. Mae angen i ni hefyd wneud yn siŵr bod ffermwyr yn cael eu hariannu'n iawn ac, yn wir, eu bod wedi'u hyfforddi'n iawn i ddeall beth yw'r gwahaniaeth.

Rydym ni'n gweld hyn drwy'r amser. Rwy'n ei weld drwy'r amser, lle rwy'n byw. Rydych chi'n gweld ffermwr yn chwalu tail ger afon yn y glaw. Wel, gallwch wylio beth sy'n digwydd pan fydd hynny'n digwydd. Felly, wyddoch chi, nid yw'r ffermwr yn ceisio llygru'r afon honno yn fwriadol, ond mae'n defnyddio arfer sy'n sicr o arwain at y canlyniad hwnnw. Felly, mae angen y rheoliadau llygredd amaethyddol ar waith oherwydd mae angen i ni gael y ffermwyr i ddeall beth maen nhw'n ei wneud. Mae'n arbed arian iddyn nhw yn y tymor hwy. Does neb eisiau rhoi maethynnau ar y pridd nad yw'n angenrheidiol, ac mae angen i ni ddiogelu'r afonydd rhag hynny.

Yn yr un modd, o ran gorlifiadau storm cyfunol, rydym ni wedi ei gwneud hi'n blaen iawn yn wir i Ofwat—ac, yn wir, i Lywodraeth y DU—yn eu cyfarwyddiadau i Ofwat, a'n cyfarwyddiadau ni i Ofwat, mae angen iddyn nhw reoleiddio'r cwmnïau dŵr, fel eu bod yn buddsoddi yn y lle cywir. Ond mae angen y mecanwaith prisiau i adlewyrchu hynny arnom ni hefyd. Mae'r pethau yma'n fwy cymhleth na dim ond dweud wrth bobl am wneud rhywbeth. Mae angen iddyn nhw gael y strategaethau buddsoddi cywir i allu gwneud hynny.

Y peth arall y mae angen i ni ei wneud yw bod angen i bobl ysgwyddo eu cyfrifoldeb eu hunain yn hyn o beth. Ers amser maith yng Nghymru, mae angen caniatâd cynllunio i balmantu dros eich gardd flaen, ond dydy'r rhan fwyaf o awdurdodau ddim yn gorfodi hynny a dydy'r rhan fwyaf o bobl ddim yn gwybod hynny. Pan fyddwch chi'n palmantu dros eich gardd flaen—mae Joyce yn y Siambr nawr, ac mae Joyce wedi hyrwyddo hyn dros flynyddoedd lawer—mae angen i bobl ddeall nad yw'r dŵr hwnnw'n cael ei amsugno i'r ddaear o amgylch eu tŷ bellach, ond yn rhedeg i'r cwteri. Yna, mae gennych chi broblem enfawr gyda gorlifoedd storm llawer, llawer mwy y mae'n rhaid i'r cwmnïau dŵr ymdrin â nhw wedyn. Felly, eto, bydd yn rhaid ymateb i hynny. Mae'n rhaid i ni wneud yn siŵr nad ydym ni'n ychwanegu at y broblem honno.

O ran yr adeiladu tai y gwnaethoch chi sôn amdano, wrth gwrs dydw i ddim yn mynd i ddweud wrthyn nhw nad ydyn nhw'n cael adeiladu'r tai hynny. Yr hyn yr ydym ni'n mynd i'w wneud yw'r hyn a nodais yn fy natganiad: rydym ni'n adolygu'r drefn systemau draenio cynaliadwy hynny, rydym yn adolygu beth fyddai angen ei wneud pe baech chi eisiau adeiladu'r tai ar ochr yr afonydd hynny yn yr ardaloeddd cadwraeth arbennig lle mae problemau, a byddwn yn cyhoeddi'r hyn y gellir ei wneud i ganiatáu adeiladu'r tai hynny. Rwyf eisiau nhw yn fwy nag unrhyw un arall yn y Siambr hon, ond mae arnaf i hefyd eisiau gwneud yn siŵr nad yw'r bobl sydd wedyn yn byw yn y tai hynny, eu hunain yn llygru'r afon y bydden nhw, mae'n siŵr, yn hapus iawn i fyw yn agos ati, ac mae hynny'n wir am ein holl ardaloedd arbennig ni.

O ran cysylltiadau anghyfreithlon, un o'r pethau y gall pobl ei wneud yw sicrhau nad yw eu tŷ hwythau mewn gwirionedd wedi'i gysylltu'n anghyfreithlon. Mae'n anodd iawn gennyf i gredu bod adeiladwyr yn anfwriadol a heb sylweddoli yn cysylltu'r tŷ nid â'r garthffos ond â'r afon leol. Mae hynny'n amlwg yn drosedd. Felly, byddwn yn gweithio gyda Cyfoeth Naturiol Cymru i allu cymryd camau gorfodaeth gwell yn erbyn pobl sydd wedi gwneud hynny. Yn anffodus, mae llawer o'r achosion hyn yn hanesyddol. Pan symudais i fy nhŷ i, sydd tua 30 o flynyddoedd yn ôl bellach, roedd y cysylltiad yno'n wael. Rydym ni wedi ei gywiro ers hynny. Felly, mae llawer o dai hŷn yn y sefyllfa honno, felly mae angen i bobl fod yn effro i hynny mewn gwirionedd a gwirio eu hunain sut gyswllt sydd gan eu haelwyd hwythau.

Ac, oes, mae angen i ni i gyd ysgwyddo rhywfaint o gyfrifoldeb personol am yr hyn a daflwn i lawr y tŷ bach. Llawer o bethau sydd yn y ffilmiau a welsom ni—gwyliais yr un gan George Monbiot ynghylch Afon Wysg yn ddiweddar; mae'n ddigon i wneud i chi grio, os nad ydych chi wedi ei weld. Ond mae'r stwff sy'n arnofio heibio i gyd yn bethau na ddylai fyth fod wedi cael eu rhoi yn y system garthffosiaeth yn y lle cyntaf. Felly, mae angen i bobl fod yn ofalus iawn o ran rhoi cadachau gwlyb a phob math o bethau eraill i lawr y tŷ bach. Gwaredwch nhw'n ofalus gyda'ch gwastraff ac yna byddwn yn ymdrin â nhw'n briodol ac ni fyddant yn achosi llygredd.