Part of 2. Cwestiynau i'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol – Senedd Cymru am 2:53 pm ar 16 Tachwedd 2022.
Mae profion calprotectin ysgarthol yn ffordd effeithiol iawn o wneud diagnosis o syndrom coluddyn llidus, IBS, neu'r angen i gael archwiliad pellach ar gyfer pethau fel Crohn's a colitis, ac rwy'n gwybod eich bod chi newydd fod yn ei drafod. Mae IBS yn gyffredin, yn effeithio ar hyd at 25 y cant o boblogaeth y DU ac at ei gilydd, gellir ei reoli mewn gofal sylfaenol. Fodd bynnag, gan y gall fod yn anodd gwahaniaethu rhwng y symptomau a symptomau clefyd llid y coluddyn, mae llawer o gleifion yn dal i gael eu hatgyfeirio a dyna yw 28 y cant o apwyntiadau gastroenteroleg—rwyf wedi bod yn ymarfer y gair hwnnw drwy'r bore. Gall y profion helpu i leihau'r atgyfeiriadau hyn drwy wahaniaethu rhwng y ddau gyflwr. Argymhellir calprotectin gan y Sefydliad Cenedlaethol dros Ragoriaeth mewn Iechyd a Gofal mewn oedolion sydd â symptomau gastroberfeddol isaf a ddechreuodd yn ddiweddar lle caiff asesiad arbenigol ei ystyried ar eu cyfer a phan nad oes amheuaeth o ganser. Ond ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg, mae 38 y cant o'r rhai sy'n aros am driniaeth gastroenteroleg yn aros dros 36 wythnos am driniaeth, ac mae 831 yn aros dros flwyddyn am driniaeth. Felly, pa gamau y mae'r Gweinidog yn eu cymryd i sicrhau bod lleoliadau gofal sylfaenol yn gwneud mwy o ddefnydd o'r profion hynny lle maent yn berthnasol, a pha ymgysylltiad a gawsoch gyda rhanddeiliaid ynglŷn â hynny?