6. Dadl ar Adroddiad y Pwyllgor Newid Hinsawdd, yr Amgylchedd a Seilwaith — 'Cysylltedd digidol — band eang'

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:59 pm ar 16 Tachwedd 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Alun Davies Alun Davies Labour 3:59, 16 Tachwedd 2022

(Cyfieithwyd)

Fel eraill, hoffwn innau ddiolch i’r pwyllgor am yr adroddiad hwn ac am yr ymchwiliad byr hwn. Roeddwn yn meddwl bod y pwyntiau a wnaeth Cadeirydd y pwyllgor wrth agor y ddadl hon yn rhai da a'u bod wedi sefydlu grŵp clir iawn o ganfyddiadau rwy'n falch fod Llywodraeth Cymru wedi ymateb iddynt. Ond y gwir amdani yw bod angen i Lywodraeth y DU ymateb i hyn hefyd. Ac rwy’n cymryd rhan yn y ddadl hon gan fy mod wedi gwrando ar y cyfraniadau'r prynhawn yma, ac mae llawer wedi canolbwyntio ar anghenion Cymru wledig, gan ddisgrifio hyn fel problem sy’n wynebu ardaloedd gwledig yn unig. Ond rhaid imi ddweud wrthych, nid yw hynny'n wir. Mae hyn yn ymwneud â mwy na chymunedau gwledig yn unig. Mae'n ymwneud â rhai o'n hardaloedd trefol mwyaf poblog hefyd. Os ewch i rannau o Gaerdydd, mae gennych broblemau sylweddol gyda diffyg mynediad at fand eang digon cyflym. Ac yn fy etholaeth i ym Mlaenau Gwent, mae gennych sawl rhan o'r gymuned na allant gael mynediad at y cyflymder band eang sydd eu hangen arnynt i gymryd rhan mewn agweddau ar fywyd modern, fel rydych wedi'i ddisgrifio, Mabon, ond hefyd, nid yw'r busnesau sy'n gweithredu yno yn gallu cael mynediad at farchnadoedd am nad oes ganddynt y cyflymderau band eang sydd gan rannau eraill o’r DU.

Felly, nid yw hyn yn ymwneud â'r Gymru wledig yn erbyn y Gymru drefol—mae'n ymwneud â methiant system y DU i ddarparu ar gyfer Cymru gyfan. Dyna pam y credaf fod yr adroddiad hwn mor bwysig. Mae Llywodraeth Cymru wedi buddsoddi dros y blynyddoedd. Rwy’n cofio siarad â Gweinidogion dros gyfnod hir o amser nawr am yr angen i fuddsoddi mewn band eang, mewn gwahanol fathau o fand eang, dros y blynyddoedd, ond gadewch inni fod yn gwbl glir ynglŷn â ble mae’r methiant yn hyn o beth, ac mae’r methiant yn system y DU nad yw'n darparu ar gyfer Cymru. Methiant y farchnad ydyw. Nid yw’r farchnad yn darparu'r mathau o gyflymder a chysylltedd band eang sydd eu hangen ar bobl. Mae'n fethiant rheoleiddio, gan nad yw'r rheoleiddiwr yn sicrhau bod y farchnad yn darparu. Ac yn olaf, mae’n fethiant Llywodraeth, gan fod y Llywodraeth yn caniatáu i’r rheoleiddio fethu.

Felly, methiant y system ydyw. Ac rwy'n mynd i helpu Janet Finch-Saunders nawr, os yw hi—. Dyma ni, rwyf wedi cael ei sylw. Oherwydd nid methiant y Llywodraeth Geidwadol bresennol yn unig mohono, er ei fod yn fethiant ar eu rhan hwy hefyd. Roedd hefyd yn fethiant o dan Lywodraethau Llafur blaenorol, ac roedd gan y system a sefydlwyd gan Lywodraeth Blair, Ofcom a’r gweddill, fethiant wrth ei gwraidd, gan ei bod yn canolbwyntio ar y—[Torri ar draws.] Fe dderbyniaf eich ymyriad, ond gadewch imi orffen y frawddeg; gallwn daro bargen ar hynny. Sefydlwyd Ofcom i edrych ar hawliau a chyfrifoldebau defnyddwyr, ac nid hawliau dinasyddion, a’r ddadl honno, yn fy marn i, a gollwyd pan oedd Ofcom yn cael ei sefydlu 20 mlynedd yn ôl. Fe wnaf ildio.