Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:59 pm ar 22 Tachwedd 2022.
Diolch. O ran eich cwestiwn ynghylch yr asesiad a wnaeth Llywodraeth Cymru mewn cysylltiad ag effeithiolrwydd buddsoddi yn y cynllun, darparwyd cyllid ar gyfer sgrin brigau newydd i'r awdurdod lleol drwy ein cronfa cynlluniau ar raddfa fechan i Gyngor Bwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot. Darparon nhw gynigion manwl ar gyfer ailgynllunio'r sgrin brigau bresennol honno'n sylweddol, ac roedd swyddogion yn fodlon â gwaith gwella arfaethedig yr awdurdod rheoli risg, a hynny oedd ceisio gwneud y grid yn fwy effeithlon ac felly, yn fwy diogel i'w weithredu. Yn anffodus, yn yr achos hwn—ac rwy'n clywed yn iawn yr hyn yr ydych chi'n ei ddweud am eich etholwyr; mae'n brofiad ofnadwy iddyn nhw, llifogydd yn eich cartref—roedd y cwlfert yn dal i gael ei orlwytho oherwydd maint y storm. Yn y pen draw, ni all cynlluniau llifogydd ond rheoli risg, ac fe all digwyddiadau eithafol achosi llifogydd o hyd. Rwy'n gwybod bod yr awdurdod lleol yn y broses o baratoi achos busnes amlinellol i fynd i'r afael â'r risg llifogydd ehangach sy'n gysylltiedig â nant Cryddan, ac mae'r Gweinidog yn disgwyl i'r cynigion hynny lywio ymchwiliadau adroddiad adran 19 yr awdurdod lleol i'r digwyddiad yr ydych wedi cyfeirio ato.
O ran cefnogaeth frys, pan fo'n briodol, mae awdurdodau lleol yn gallu gwneud ceisiadau am gymorth ariannol o dan ein cynllun cymorth ariannol brys. Byddai hynny'n cynorthwyo gyda'r baich ariannol o ddarparu rhyddhad a gwneud gwaith ar unwaith i reoli effaith sefyllfa frys.
O ran taliadau grant lliniaru llifogydd busnesau, mae Busnes Cymru'n darparu un pwynt cyswllt i fusnesau, felly gallent gael golwg ar hwnnw i weld a oes unrhyw beth ar gael ymhellach.