Parhau, dim problem?

Wrth gwrs, mae ein gwasanaethau tân yn wynebu mwy o bwysau. Mae prinder staff yn un ohonyn nhw, eithafion tywydd a ysgogir gan newid hinsawdd yn digwydd yn amlach ac yn amlach, a heriau a ddaw wrth i ni fynd i'r gaeaf yng nghanol argyfwng costau byw na welwyd ei debyg o'r blaen. Mae'r Cyngor Cenedlaethol y Penaethiaid Tân yn poeni y bydd pobl mewn perygl ychwanegol oherwydd yr argyfwng costau byw, yn yr ystyr bod pobl yn chwilio am ddulliau rhatach, amgen i gadw'n gynnes yn wyneb biliau ynni cynyddol, efallai eu bod yn defnyddio gwresogyddion hen ffasiwn neu ddiffygiol a blancedi trydan, neu eu bod o dan y camsyniad ei bod yn rhatach defnyddio trydan yn ystod yr oriau allfrig, ac felly bydd mwy yn defnyddio nwyddau gwyn pan fyddan nhw'n cysgu, er enghraifft. Mae hyn yn golygu, pe bai tân, y gallai fod yn amser hir cyn iddo gael ei ddarganfod, gan roi llai o amser i breswylwyr ymateb yn gyflym ac yn ddiogel.

Ar ben hyn, wrth gwrs, dros yr haf, nododd Undeb y Brigadau Tân, yn hytrach na gwella gwasanaethau tân ac achub, collwyd 11,500 o ddiffoddwyr tân oherwydd toriadau ers 2010, ac mae dibyniaeth gynyddol ar ddiffoddwyr tân ar ddyletswydd yn ôl galw, y disgwylir iddyn nhw ddysgu'r ystod o sgiliau diffodd tân mewn ffracsiwn fach iawn o amser o'i gymharu â'u cydweithwyr llawn amser. Mae prif swyddog tân canolbarth a gorllewin Cymru, Roger Thomas, wedi gwneud sylw ar ba mor anghynaladwy yw'r model 'ar ddyletswydd yn ôl galw'; nid yw pobl ifanc yn dod i mewn i gymryd lle'r diffoddwyr tân hŷn ar ddyletswydd yn ôl galw ar hyn o bryd. Mae gan Wasanaeth Tân ac Achub Canolbarth a Gorllewin Cymru 702 o swyddi cyfwerth ag amser llawn ar gyfer diffoddwyr tân ar ddyletswydd yn ôl galw, ond 574 yw'r garfan bresennol. Maen nhw wedi rhoi cynnig ar fesurau i recriwtio diffoddwyr tân, fel cysylltu â chyflogwyr lleol a chynnig cyrsiau, ond mae angen rhywbeth mwy radical. Mae'n ymddangos ei bod, o bosibl, yn broblem sy'n ymwneud â chenedlaethau. Felly, i'r perwyl hwnnw, sut mae Llywodraeth Cymru yn mynd i sicrhau bod hyfforddiant yn y dyfodol yn targedu pobl iau, ei fod yn meithrin model recriwtio cynaliadwy, ac yn lleihau'r ddibyniaeth ar ddiffoddwyr tân ar ddyletswydd yn ôl galw?

Nawr, nid yn unig mae'n rhaid i ni wella'r hyfforddiant a ddarperir, ond mae'n rhaid i ni sicrhau bod cyflog ac amodau ein diffoddwyr tân o ansawdd derbyniol. Rydym yn gwybod y bydd aelodau Undeb y Brigadau Tân yn pleidleisio yn ystod yr wythnosau nesaf ynghylch a ddylid lansio ymgyrch o weithredu diwydiannol ar ôl gwrthod cynnig cyflog o 5 y cant. Nododd ysgrifennydd cyffredinol Undeb y Brigadau Tân fod diffoddwyr tân yn defnyddio banciau bwyd. Dyma'r un bobl a weithiodd drwy'r pandemig i amddiffyn eu cymunedau ac ymgymryd â dyletswyddau ychwanegol i wneud hynny, ac sydd ar hyn o bryd yn wynebu heriau a phwysau ychwanegol. Felly, roeddwn i eisiau manteisio ar y cyfle i ddweud bod toriad cyflog pellach mewn termau real yn ffordd ffiaidd o'u had-dalu.

Ond, nawr, i wella amodau gwaith a diogelwch ein gwasanaeth tân, sut fydd hyfforddiant y gwasanaeth tân yn y dyfodol yn sicrhau nad yw tactegau diffodd tân hen ffasiwn a allai fod yn beryglus yn cael eu dysgu, fel y nodwyd yn yr adolygiad thematig? A sut bydd hyn yn cael ei fonitro a'i gynnal? Ac o ystyried themâu cyson amser hyfforddi annigonol sydd wedi'i gyfyngu gan batrymau gwaith, beth mae'r Dirprwy Weinidog yn ei gredu yw'r ateb i hyn? Er enghraifft, beth oedd gan yr awdurdodau tân ac achub i'w ddweud ynghylch hyn yn eu hymateb? Diolch yn fawr.