8. Datganiad gan y Dirprwy Weinidog Partneriaeth Gymdeithasol: Hyfforddiant y Gwasanaeth Tân a’r capasiti i ehangu’r rôl

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:54 pm ar 22 Tachwedd 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Joel James Joel James Conservative 4:54, 22 Tachwedd 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch, Dirprwy Weinidog, am eich datganiad heddiw, ac os caf i, hoffwn ymateb i ambell bwynt. Yn gyntaf, sail eich cynigion yw nad yw diffoddwyr tân yn ymdrin â chymaint o danau mwyach ac felly mae ganddyn nhw fwy o gapasiti i helpu gydag argyfyngau meddygol, ond rwy'n teimlo eich bod wedi methu â chydnabod mai'r rheswm dros y gostyngiad yn nifer y tanau yw bod diffoddwyr tân yn gwneud gwaith da iawn, nid yn unig wrth addysgu pobl i asesu risgiau, ond wrth helpu pobl i weithredu mwy o fesurau diogelwch tân. Ac nid ydych wedi sôn am sut y byddwch yn cynnal hyn os ydych chi'n ehangu swyddogaeth diffoddwyr tân i gynnwys galwadau meddygol brys. 

Ar ben hynny, rydych chi'n dweud bod canfyddiadau'r adolygiad thematig, a gyhoeddwyd fis diwethaf, yn nodi bod diffyg hyfforddiant ar hyn o bryd a bod hyn oherwydd y ddibyniaeth drom ar y disgresiwn a ddangosir gan swyddogion iau pan fyddant yn gweithredu'r gwaith o gynnal protocolau hyfforddi. Ond ble mae'r dystiolaeth bod diffoddwyr tân, yng Nghymru, wedi cael hyfforddiant hynod o annigonol? Mae'r adroddiad yr ydych yn cyfeirio ato hyd yn oed yn dweud, ar bwyntiau 93 a 94, bod asesu cymhwysedd hyfforddi yn anodd ei asesu'n gadarn ar wahân, ac, yn ymarferol, i hwyluso asesiad ystyrlon o bob diffoddwr tân unigol ar draws sawl ardal gymhwysedd byddai angen llawer iawn o amser.

Felly, fe fyddwn i'n dadlau, Dirprwy Weinidog, bod hwnnw'n ddatganiad annheg, i chi ddweud bod hyfforddiant mewn cyflwr mor enbyd. Efallai y byddwch hefyd yn dweud, Dirprwy Weinidog, nad yw arferion gwaith presennol diffoddwyr tân yn addas bellach ar gyfer gofynion yr hyfforddiant hwn, oherwydd anghenion gweithredol cymhleth y gwasanaeth tân wrth ymdrin â'r ystod eang a'r mathau amrywiol o ddigwyddiadau y mae'n eu hwynebu. Ond caiff y pwynt ei danseilio, oherwydd ni allwch nodi faint o amser sydd ei angen i ymgymryd â'r hyfforddiant hwn, oherwydd dim ond un o'r tri gwasanaeth tân yng Nghymru sydd mewn gwirionedd wedi cwblhau dadansoddiad o'u gwirfodd o faint o amser y mae diffoddwyr tân ei angen i gynnal yr holl ofynion cymhwysedd craidd ac ychwanegol. Ac mae'r adroddiad yn dweud, heb unrhyw resymu o gwbl, nad yw'n credu y byddai'r dadansoddiad hwn yn dal dŵr o'i adolygu'n fanwl.

Felly, yr hyn yr ydych chi'n ei awgrymu, Dirprwy Weinidog, yw bod y Llywodraeth hon yn credu bod swyddogion iau yn ein gwasanaeth tân yn methu a gwneud penderfyniadau hyfforddi cywir, sydd, yn fy marn i, yn farn y prif gynghorydd tân ac achub, heb, o'r hyn y gallaf ei weld, unrhyw dystiolaeth bendant bod diffoddwyr tân wedi'u hyfforddi'n annigonol ar hyn o bryd ar gyfer cymhlethdodau swyddogaethau sy'n eu hwynebu, eto heb unrhyw asesiad o'r hyfforddiant, ac, yn olaf, bod diffoddwyr tân yn cysgu yn ystod shifftiau nos pan nad oes ganddyn nhw alwadau brys, ac felly maen nhw yn y pen draw yn darparu gwerth gwael am arian.

A'ch ateb i hyn yw cael fforwm partneriaeth gymdeithasol. Os yw'r sefyllfa gynddrwg ag yr ydych yn ei honni yn eich datganiad, ni allaf ragweld sut mae cael fforwm partneriaeth gymdeithasol yn mynd i newid unrhyw beth mewn unrhyw gyfnod rhesymol mewn gwirionedd. Gyda hyn mewn golwg, Dirprwy Weinidog, ac o gofio y bydd yn debygol y bydd yn rhaid i Lywodraeth Cymru ail-drafod gydag undebau llafur ynghylch newidiadau mewn arferion gwaith, pa mor hir yr ydych chi'n amcangyfrif y bydd yn ei gymryd cyn byddwch yn cyflawni eich amcanion? Ydych chi'n disgwyl i Undeb y Brigadau Tân gynnal pleidlais ymhlith aelodau ynghylch y newidiadau hyn, neu a ydych chi'n credu y bydd Undeb y Brigadau Tân yn derbyn eich argymhellion bod angen i batrymau gwaith newid?

Yn olaf, o ystyried bod yr Undeb wedi cyhoeddi pleidlais ymgynghorol ar 15 Tachwedd, sydd wedi arwain at ganran o 78 yn pleidleisio, a phleidlais aelodau o 79 y cant yn gwrthod y cynnydd cyflog o 5 y cant a oedd ar gael, a fydd bellach bron yn sicr yn arwain at streicio, pa ystyriaeth yr ydych chi wedi'i rhoi i fynd i'r afael â'ch newidiadau arfaethedig mewn patrymau shifft, ochr yn ochr â'ch uchelgais o ehangu swyddogaeth diffoddwyr tân i ymdrin â galwadau meddygol, gyda thrafodaethau cyflog sydd bellach yn debygol iawn o ddigwydd? Diolch.