5. Pa gynlluniau sydd gan Lywodraeth Cymru i gynyddu ansawdd ac argaeledd teithiau trenau yn Nwyrain Caerfyrddin a Dinefwr? OQ58747

Mae Trafnidiaeth Cymru yn cynyddu nifer y gwasanaethau rheilffordd ar reilffordd Calon Cymru o fis Rhagfyr eleni o bum gwasanaeth y dydd i saith. Mae'r gwaith o adnewyddu'r cerbydau rheilffyrdd a ddefnyddir ar y rheilffordd hon hefyd wedi'i gwblhau'n ddiweddar, gan ddarparu cyfleuster gwell i deithwyr.

Dwi'n ddiolchgar i'r Gweinidog am ei ateb. Wrth gwrs, byddi di a minnau yn gyfarwydd iawn gyda'r llinell yma, gan ei bod hi'n mynd trwy ganol y dref lle cawsom ni ein haddysg. Mae hi'n cynnig taith hyfryd, wrth gwrs, o gwmpas canolbarth Cymru. Ond mae nifer o'm etholwyr innau wedi bod yn cael profiadau gwael yn ddiweddar o ran y gwasanaeth—o ran oedi cyson, ac argaeledd gwael ac annibynadwy. Yn ystod y mis diwethaf, er enghraifft, rwyf wedi cael ar ddeall bod un etholwr wedi cael ei adael i bob pwrpas gyda'i gyd-deithwyr yn Llanwrtyd yn aros oriau am wasanaeth bws amgen yn lle'r trên. Bu'n rhaid i etholwr arall ganslo gwyliau yn yr Amwythig ar ôl i wasanaeth gael ei ganslo heb rybudd o flaen llaw. Yn ogystal â hyn, mae problemau hefyd yn Nglan-y-fferi o ran y llinell arall, lle dyw'r gwasanaeth sy'n mynd o Fanceinion i Aberdaugleddau ddim yn stopio yn Nglan-y-fferi er ei fod e'n mynd trwy'r pentref. Felly, oes modd cael gair gyda Trafnidiaeth Cymru ynglŷn â'r ddau bwynt hynny?

Roeddwn yn ddiolchgar fod yr Aelod wedi ysgrifennu ataf ynglŷn â phrofiad ei etholwyr o gael eu gadael ar ôl yn Llanwrtyd, ac rwy'n gobeithio ei fod wedi cael fy ymateb ar hynny. Mae problemau wedi bod ar draws y system reilffyrdd. Rydym wedi ei chael hi'n arbennig o anodd gyda'r fflyd o drenau a etifeddwyd, gyda llawer ohonynt heb fod mor ddibynadwy ag y byddem am iddynt fod, ac mae hynny wedi effeithio ar ddibynadwyedd gwasanaethau. Rydym yn obeithiol iawn fod y trenau newydd—mae un eisoes yn gweithredu ar reilffordd dyffryn Conwy, mae un arall i fod i gael ei ddefnyddio ar reilffordd cwm Rhymni yn gynnar yn y flwyddyn newydd, ac yna byddant yn cael eu rhaeadru drwy gydol y flwyddyn, a chredaf y bydd hynny'n gwneud gwahaniaeth sylweddol, nid yn unig o ran cyfforddusrwydd teithwyr, ond hefyd o ran y capasiti; byddant yn gallu cario mwy o deithwyr.

Rydym hefyd yn hyrwyddo rheilffordd Calon Cymru drwy gynnig teithio am ddim i ddeiliaid pas rhatach rhwng mis Hydref a mis Mawrth, ac rydym yn edrych hefyd ar gyfleoedd i ymwelwyr o amgylch y gorsafoedd pan fyddant yn cyrraedd yno. Rwy'n cyfarfod â grwpiau teithwyr yn fuan i drafod cyfleoedd pellach ar gyfer hynny.

Ar y pwynt cyfathrebu y mae'n ei godi pan fo pethau'n mynd o chwith, rwy'n meddwl ei fod yn bwynt teg iawn, ac fe wyddom fod methiannau wedi'u nodi yn y Siambr hon o'r blaen, gyda chyfathrebu gwael â theithwyr. Byddaf yn gofyn i Trafnidiaeth Cymru ysgrifennu atoch ymhellach ynglŷn â hynny a mater aros yng Nglanyfferi i weld beth arall y gellir ei wneud am yr hyn sy'n gŵyn hollol deg.

Diolch i Adam Price am gyflwyno'r cwestiwn hwn, oherwydd mae'n berthnasol i fy etholwyr innau hefyd yng Ngorllewin Caerfyrddin a De Sir Benfro sydd, dros y penwythnosau diwethaf, wedi cael eu taro gan ddiflastod ac oedi wrth iddynt deithio i ac o Gaerdydd ar gyfer gemau rygbi rhyngwladol yr hydref yng Nghymru. 'Wedi ymlâdd', 'dim syniadau newydd' a 'di-gyfeiriad' oedd y geiriau a ynganwyd wrthyf gan etholwr—nid disgrifiad o dîm rygbi dynion Cymru ar ôl iddynt golli yn erbyn Georgia, ond eu disgrifiad o'r gwasanaethau rheilffordd yn sir Gaerfyrddin a de sir Benfro. O ystyried hyn, Ddirprwy Weinidog, pa opsiynau penodol sydd gennych mewn golwg er mwyn sicrhau bod y rhai sy'n byw yn llythrennol ar ben draw'r lein yn cael gwasanaeth cyfartal a chystal â phobl yng ngweddill de Cymru?

Roedd rhai anawsterau ar ôl gêm Georgia ar y penwythnos, unwaith eto oherwydd dibynadwyedd rhai o'r cerbydau, ac fel y dywedais, mae gennym gynlluniau gweithredol nawr i unioni hynny yn y misoedd nesaf, a chredaf y bydd hynny'n gwneud gwahaniaeth mawr. Rydym yn buddsoddi'n sylweddol mewn gwasanaethau, ac i gyd-fynd â hynny mae angen i Lywodraeth y DU fuddsoddi yn seilwaith y system rheilffyrdd. Nid yw seilwaith rheilffyrdd wedi'i ddatganoli, ac fel rydym wedi ailadrodd yn y Siambr hon, nid ydym yn cael agos digon o gyllid nac yn elwa ar fanteision HS2.

Cefais fy siomi'n fawr wrth weld Ysgrifennydd Gwladol newydd Cymru, David T.C. Davies, a oedd wedi hyrwyddo'r achos hwn pan oedd yn Gadeirydd y pwyllgor dethol Cymreig, yn cydnabod yr achos gyda chonsensws trawsbleidiol ar y pwyllgor hwnnw, ac rwy'n falch o ddweud, cefnogaeth nawr hefyd gan y Ceidwadwyr yn y Siambr hon i weld y cyllid canlyniadol Barnet llawn ar gyfer prosiect HS2 yn cael ei drosglwyddo i Gymru. Yn anffodus, cyn gynted ag y mae'n eistedd o amgylch bwrdd y Cabinet, lle mae i fod yn llais dros Gymru, mae'n cefnu ar hynny ac yn gwneud yr achos dros beidio â'i drosglwyddo ar y sail y byddai pobl yng ngogledd Cymru yn gallu dal trenau yn Crewe, gan anwybyddu'r ffaith bod ei achos busnes ei hun yn dangos niwed sylweddol i economi de Cymru yn sgil HS2, yn ogystal â'r diffyg buddsoddiad y bydd yn rhaid i ni ei fuddsoddi mewn atebion amgen. Felly, rwy'n gobeithio y gallwn barhau i weithio ar sail drawsbleidiol i geisio cael synnwyr yn San Steffan ac i gael yr Ysgrifennydd Gwladol dros Gymru a'r Ysgrifennydd Gwladol dros drafnidiaeth i newid eu meddyliau.

Prynhawn da, Ddirprwy Weinidog. Hoffwn ddweud yn gyflym iawn imi gael taith dda iawn gyda Trafnidiaeth Cymru yn ddiweddar, ac roedd staff y swyddfa docynnau'n gymwynasgar tu hwnt. Felly, rwy'n gwybod eu bod yn gweithio'n galed iawn, ac rwy'n meddwl ei bod hi'n bwysig cofnodi cyflawniadau llawer o'r bobl hynny. Ond hoffwn grybwyll rheilffordd wych arall, o'r Amwythig i Aberystwyth, gyda dargyfeiriad bach i Bwllheli. Nawr, mae'r llwybr hwnnw'n union fel mynd trwy'r Eidal, ydy wir. Mae'r môr ar un ochr, fe ewch dros aber y Fawddach, fe welwch Abermaw, gallwch fynd i fyny i dref hyfryd Pwllheli. Mae'n llwybr rheilffordd gwych, ond nid oes digon o drenau'n mynd ar hyd-ddo. Pan oeddwn yn byw yn y Trallwng ac yn teithio i'r gwaith, pe bawn yn colli trên 6.30 y bore, nid oedd un arall tan 9.00 y bore. Nawr, nid ydym yn gofyn llawer; rydym yn gofyn am wasanaeth trên bob awr ar hyd lein y Cambrian. Felly, roeddwn i meddwl, Weinidog, a wnewch chi ddweud wrthym ynglŷn ag unrhyw gynlluniau i hynny ddigwydd, a phryd y gallai hynny fod. Diolch yn fawr iawn.

Diolch. Oes, mae yna heriau penodol ar y rheilffordd honno, am mai dim ond un o'r trenau sydd gennym sy'n gallu ei defnyddio. Felly, pan fo problemau gyda'r cerbydau, mae'n ei gwneud hi'n anodd iawn cynnig darpariaeth yn ei lle. Fel y dywedais, wrth i ni raeadru ein fflyd newydd o drenau ar draws y rhwydwaith, rwy'n credu y bydd gwelliannau i 95 y cant o deithwyr a theithiau, a fydd yn gam sylweddol ymlaen.

Mae'r rheilffyrdd yn her i ni. Maent yn fath drud o drafnidiaeth gyhoeddus ac ond yn cludo nifer cymharol ychydig o deithwyr. Rydym wedi wynebu dyfarniad o fuddsoddiad mewn bysiau ac mewn teithio llesol i geisio cyrraedd ein targedau newid dulliau teithio, ac yn amlwg, gyda chwyddiant, mae cost rhedeg prosiectau rheilffyrdd hefyd yn sylweddol, yn ogystal â mathau eraill o oedi sydd i'w teimlo ledled y diwydiant. Felly, mae'n sefyllfa heriol ac mae'r cynnydd yn araf; mae'n teimlo weithiau fel pe bai popeth yn cymryd oes. Mae gennym gynlluniau uchelgeisiol ac rydym yn eu gweithredu, ond mae lle i wneud llawer mwy, sy'n mynd i fod yn anos i'w gyflawni gyda'r toriadau rydym yn eu disgwyl nawr gan Lywodraeth y DU. Clywais arweinydd yr wrthblaid yn dweud eto ddoe fod cyllideb Cymru yn mynd i fod yn well o ganlyniad i'r gyllideb, gan anwybyddu effaith chwyddiant yn llwyr. Rydym yn mynd i fod oddeutu £3 biliwn yn waeth ein byd, nid £1 biliwn yn well ein byd, a hynny heb ystyried y £1 biliwn rydym wedi'i golli o gronfeydd Ewropeaidd. [Torri ar draws.] Dyna Janet Finch-Saunders yn heclo am y tro cyntaf heddiw i ofyn imi werthu'r maes awyr. Wel, nid yw diffyg o £3 biliwn yn mynd i gael ei godi o werthu maes awyr am oddeutu £50 miliwn, a hynny gan ragdybio y gallem ddod o hyd i brynwr.