8. Pa asesiad y mae'r Gweinidog wedi'i wneud o'r potensial o ddefnyddio pŵer y môr i gynhyrchu ynni adnewyddadwy? OQ58737

Diolch. Ceir potensial adnoddau sylweddol iawn yn y moroedd o amgylch arfordir Cymru ar gyfer cynhyrchu ynni adnewyddadwy. Dyna pam ein bod wedi sefydlu'r rhaglen ynni morol i arwain ar ymrwymiad ein rhaglen lywodraethu i wneud Cymru'n ganolfan fyd-eang ar gyfer technolegau llanw.

Diolch. Weinidog, fel gwlad sydd ag arfordir sylweddol, mae'r cyfleoedd i harneisio grym y môr i gynhyrchu ynni yn enfawr, ac er y bu rhai cyhoeddiadau diweddar, fel ym Morlais yng ngogledd Cymru, hoffwn weld mwy o uchelgais gan y Llywodraeth, gan weithio gydag Ystad y Goron a phartneriaid allweddol eraill, i ddatblygu'r uchelgais os ydym am droi ein cynhyrchiant ynni a'n heconomi tuag at ddyfodol mwy cynaliadwy. Un ardal arwyddocaol yw aber afon Hafren, sydd â'r amrediad llanw a'r grym llanw mwyaf trawiadol, ond nid oes neb wedi manteisio ar hynny hyd yma. A yw'n bryd bellach inni ailedrych ar hyn gyda Llywodraeth y DU ac eraill?

Wel, rwy'n falch fod yr Aelod wedi sôn am gynllun Morlais ar Ynys Môn, sy'n gynllun ardderchog a wnaed yn bosibl drwy arian Ewropeaidd—cyllid nad yw ar gael i ni mwyach, ac ni chafwyd arian yn ei le er gwaethaf yr addewid gan Lywodraeth y DU na fyddem geiniog yn waeth ein byd. Felly mae ein gallu i wneud cynlluniau tebyg i un Morlais wedi'i rwystro gan Brexit a methiant Llywodraeth y DU i gyflwyno cynllun amgen. Gall James Evans ochneidio, ond ffeithiau yw ffeithiau, gyfaill, ac mae canlyniad yn y byd go iawn, sydd—. Rwy'n cefnogi galwad eich cyd-Aelod arnom i wneud mwy i harneisio pŵer y môr; ei Lywodraeth ef sy'n rhwystro hynny. Mewn gwirionedd, lleihau eu trefniadau cymell yn gynamserol a arweiniodd at lesteirio gallu'r farchnad i gyflawni'r targedau sydd gennym, a dyna pam ein bod wedi sefydlu ein rhaglen ynni morol, i sicrhau manteision go iawn i Gymru. 

I fynd yn ôl at sut y dechreuasom y cwestiwn, gyda chynllun Morlais, dylem dalu teyrnged i'r arweiniad enfawr a roddir gan Menter Môn, menter gymdeithasol wedi'i lleoli ar yr ynys, sydd wedi gyrru hyn o'r dechrau, ac mae rôl y sector cymunedol yn gweithio gyda'r Llywodraeth i fwrw ymlaen â'r prosiectau hyn yn allweddol bwysig. 

Diolch i'r Dirprwy Weinidog.