8. A wnaiff y Gweinidog roi diweddariad ar unrhyw gynnydd mewn denu pobl i hyfforddi fel athrawon i ddysgu mewn ysgolion uwchradd cyfrwng Cymraeg? OQ58757

Rŷn ni'n bwrw ymlaen gyda'n cynllun gweithlu Cymraeg mewn addysg 10 mlynedd, sy'n cynnwys datblygu a gweithredu strategaeth farchnata mewn partneriaeth â Chyngor y Gweithlu Addysg a’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol i annog mwy o siaradwyr Cymraeg i ddewis addysgu fel gyrfa.

Diolch, Weinidog. Oes modd i chi egluro pa waith sy'n digwydd i adnabod y pynciau hynny ble mae prinder o athrawon cyfrwng Cymraeg uwchradd? Rŷn ni'n deall bod prinder difrifol o ran y rhai sy’n hyfforddi mewn pynciau fel ffiseg a mathemateg, er enghraifft, ac felly hoffwn wybod beth mae’r Llywodraeth yn ei wneud i ddadansoddi’r data er mwyn bwydo i mewn i’r gwaith o ddenu mwy o fyfyrwyr gyda graddau yn y pynciau hynny i hyfforddi fel athrawon uwchradd cyfrwng Cymraeg. Pwy sydd â chyfrifoldeb i wneud y gwaith dadansoddi, cynllunio a monitro hynny? O ran ffiseg yn benodol, ar gyfer Cymru gyfan, dim ond 43 y cant o’r rhai sy’n addysgu’r pwnc mewn ysgolion uwchradd a gafodd hyfforddiant yn y pwnc. A all y Gweinidog gadarnhau nifer yr athrawon ffiseg a hyfforddwyd mewn ffiseg sy’n gweithio mewn ysgolion cyfrwng Cymraeg? Y cymhelliant i hyfforddi i addysgu ffiseg mewn ysgolion uwchradd Cymraeg yw £20,000—£7,000 yn is na’r isafswm y bydd rhywun yn cael yn Lloegr. Mae’r bwlch ar gyfer y rhai sy’n addysgu yn y sector addysg bellach hyd yn oed yn fwy: £26,000 yn Lloegr o’i gymharu â dim ond £4,000 yng Nghymru. Felly, o ystyried yr angen, a yw’r Llywodraeth yn bwriadu mynd i’r afael â’r gwahaniaeth hwn?

Diolch i’r Aelod am y cwestiwn pwysig hwnnw. Mae’r data ŷn ni’n defnyddio yn sail i’r polisïau o ran cymhellion ariannol y mae’r Aelod eisoes wedi sôn amdanyn nhw. Dyw’r gymhariaeth rhwng beth sydd ar gael yng Nghymru a Lloegr ddim yn un cymwys, ond mae’r gefnogaeth yng Nghymru ar gael mewn pynciau lle mae prinder. Ar ben hynny, wrth gwrs, mae cymhellion penodol ar gyfer athrawon sy’n bwriadu dysgu drwy gyfrwng y Gymraeg. Un o’r pethau ŷn ni eisiau gweld—roedd hi’n sôn am gymhellion ar draws y ffin—yw bod pobl sydd efallai yn siarad Cymraeg ond sydd ar hyn o bryd yn astudio yn y pynciau hynny yn Lloegr—ein bod ni’n gweithio gyda’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol i adnabod pwy yw’r bobl hynny, ac i gael trafodaeth a chyfathrebu gyda nhw i ddwyn perswâd arnyn nhw i ddod nôl i Gymru i ddysgu. Felly, dwi’n credu bod hynny yn un o’r pethau creadigol ddaeth allan o’r gwaith gyda’n partneriaid a rhanddeiliaid yn y cynllun 10 mlynedd. Bydd rhai elfennau ohono fe yn llwyddo’n sylweddol iawn, byddwn i’n meddwl, ond dŷn ni ddim yn disgwyl llwyddiant ym mhob un o’r ymyriadau sy’n cael eu cynnig yn y cynllun, felly y peth pwysig yw ein bod ni’n cadw i adnewyddu hynny, yn cadw i edrych ar y data, fel mae’r Aelod yn dweud, i weld beth sydd yn gwneud gwahaniaeth ar lawr gwlad, beth sydd yn llwyddo orau, ac yn pwysleisio'r rheini. Ac os nad yw rhai elfennau ohono fe’n gweithio, byddwn ni’n barod i ddweud hynny a phwysleisio'r rheini sydd yn. Ond beth ŷn ni wedi gweld yw cydweithio creadigol iawn gan ein partneriaid ni ar draws y system, yn cynnwys y Coleg Cymraeg Cenedlaethol, yn cynnwys yr EWC ac eraill, ac rwy’n credu bod yr her yn un mae pawb yn deall sydd yn gyffredinol; mae’n her sylweddol. Mae’r cymhellion mae’r Aelod wedi sôn amdanyn nhw yn un elfen o hynny, ond jest un elfen.

Diolch i'r Gweinidog.