Diolch, Ddirprwy Lywydd, ac a gaf fi ddiolch i Jenny Rathbone am gyflwyno'r ddadl hon heddiw? Rydym yn gwybod nad yw ein hiechyd a'n llesiant yn cael eu pennu gan fynediad at wasanaethau gofal iechyd yn unig, ond gan lu o ystyriaethau cymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol. Mae pandemig COVID-19 wedi cael effaith ddofn. Mae effeithiau uniongyrchol COVID a COVID hir, y newidiadau i'r ffordd y gweithiwn a'r tarfu ar addysg oll wedi cyfrannu at lefelau cynyddol o orbryder i ni ein hunain ac i'n teuluoedd.

Yn benodol, mae'r pandemig wedi taflu goleuni ar effaith unigrwydd ac ynysigrwydd cymdeithasol ar iechyd y cyhoedd. Mae mynd i'r afael â hyn yn flaenoriaeth genedlaethol drwy ein strategaeth cymunedau cysylltiedig, ac mae'n flaenoriaeth rwy'n teimlo'n gryf iawn yn ei chylch. A nawr, wrth i bobl ddechrau cael eu traed oddi tanynt ar ôl y pandemig, cawn ein taro gan argyfwng costau byw na welwyd ei debyg o'r blaen. Heb os, bydd hyn yn effeithio ar iechyd meddwl cymaint o bobl. Un o'r gwersi a ddysgwyd o'r pandemig yw rôl hanfodol ein perthnasoedd a'n cysylltiadau ag eraill, boed yn anwyliaid, ffrindiau neu ein cymuned, maent yn bwysicach nag erioed. Dyma pam fy mod mor angerddol fy nghefnogaeth i bŵer cysylltiad cymunedol i gefnogi ein llesiant. Mae rôl perthnasoedd a chysylltiadau cadarnhaol, boed yn y gymuned rydym yn byw ynddi neu'n gymuned sy'n seiliedig ar ddiddordebau a gwerthoedd a rennir, yn hanfodol i gefnogi ein llesiant. Gall cymuned gref fod yn ffactor pwerus, amddiffynnol ym mywydau pobl, yn enwedig mewn cyfnodau anodd.

Rwy'n falch fod Llywodraeth Cymru yn cydnabod hyn a'i bod wedi cyflwyno nifer o ymrwymiadau i adeiladu cymunedau cryfach, mwy cadarn yng Nghymru. Mae ymrwymiad ein rhaglen lywodraethu i ddatblygu fframwaith cenedlaethol ar gyfer presgripsiynu cymdeithasol yn mynd rhagddo, ac fe wnes ymgynghori'n ddiweddar ar fodel addas ar gyfer presgripsiynu cymdeithasol ledled Cymru. Mae ein fframwaith presgripsiynu cymdeithasol yn tanlinellu pwysigrwydd asedau cymunedol a'r rôl hanfodol y maent yn ei chwarae wrth gefnogi llesiant.

Mae Llywodraeth Cymru hefyd wedi datblygu amrywiaeth eang o bolisïau i gefnogi cymunedau. Ym mis Gorffennaf, fe wnaethom nodi ein hymrwymiad i ddatblygu polisi cymunedau yng Nghymru a fydd yn hyrwyddo ffyrdd gwell o weithio rhwng Llywodraeth Cymru, partneriaid allanol, gan gynnwys y sector gwirfoddol a chymunedol, a'r cymunedau y maent yn eu gwasanaethu. Rydym wedi ymrwymo i weithio'n gydgynhyrchiol gyda'r holl bartneriaid ar lefel leol i alluogi cymunedau lleol i gael eu grymuso ac i fod yn fwy cysylltiedig a ffyniannus, ac yn fwy cadarn yn y pen draw.