Part of the debate – Senedd Cymru am 5:13 pm ar 23 Tachwedd 2022.
Diolch yn fawr, Lywydd dros dro. Hoffwn achub ar y cyfle, yn gyntaf oll, i ddiolch i’r Pwyllgor Llywodraeth Leol a Thai am eu hymchwiliad pwysig i’r ddarpariaeth o safleoedd ar gyfer cymunedau Sipsiwn, Roma a Theithwyr. Heddiw, gofynnodd y pwyllgor a’r Cadeirydd, John Griffiths, gwestiwn perthnasol iawn ynglŷn ag a yw ein fframwaith deddfwriaethol a pholisi yn gadarn ac yn ddigonol i gefnogi’r gwaith o ddatblygu a darparu safleoedd sy’n ddiwylliannol briodol ar gyfer ein cymunedau Sipsiwn, Roma a Theithwyr. Pan ddeuthum gerbron y pwyllgor, dywedais fod gennym fframwaith cryf a chynhwysfawr iawn o ddyletswyddau a phwerau, ac eto, mae’n amlwg fod cymaint ar ôl i’w wneud i sicrhau bod effaith y pwerau hynny a’r fframwaith hwnnw’n gwneud gwahaniaeth clir ar unwaith i gymunedau Sipsiwn, Roma a Theithwyr. Mae eich ymchwiliad wedi bod mor bwysig i amlygu'r ffocws hwnnw: a yw’n gadarn, a beth arall y gallwn ei wneud?
Credaf ei bod yn ddefnyddiol edrych yn ôl ar yr hyn sydd wedi digwydd o ganlyniad i ddeddfwriaeth 2014. Rhwng 2015 a 2021, gwnaethom ariannu awdurdodau lleol i adeiladu 63 o leiniau newydd ac adnewyddu llawer mwy, ac yn y flwyddyn ariannol ddiwethaf, roedd gennym gyllideb o £3.5 miliwn ar gyfer adnewyddu safleoedd presennol, adeiladu lleiniau newydd a gwella cynaliadwyedd safleoedd. Eleni, mae'r gyllideb yn £3.69 miliwn, ac mae gan 93 o leiniau well mynediad at gyfleustodau erbyn hyn, mae pum llain newydd yn cael eu hadeiladu ac mae 88 o leiniau’n cael eu gwella neu eu hadnewyddu. Byddwch wedi gweld rhai o’r enghreifftiau hynny yn ystod eich ymchwiliad. Ac wrth gwrs, mae hyn hefyd yn ei gwneud hi'n bosibl sicrhau diogelwch safleoedd yn ogystal â'r ddarpariaeth y mae ein cymunedau Sipsiwn, Roma a Theithwyr am ei chael ac wedi cynllunio ar ei chyfer. Felly, wrth ateb y cwestiwn hwnnw—y cwestiwn allweddol hwnnw—mae'n rhaid inni gydnabod bod y camau a gymerwyd yn gamau sy'n sicrhau cynnydd, ond peidied neb â chamgymryd, mae'n rhaid inni wneud mwy.