Part of the debate – Senedd Cymru am 2:40 pm ar 29 Tachwedd 2022.
Gweinidog, os gwelwch yn dda a gaf i ofyn am ddatganiad gan y Dirprwy Weinidog Iechyd Meddwl a Llesiant am ddarpariaeth iechyd meddwl? Yn ddiweddar fe es i ar daith gyda Heddlu Gwent i gael deall sut fywyd sydd gan swyddogion heddlu ar draws y de-ddwyrain. Roedd yn agoriadol llygaid llwyr, ac roedd yn gyfle gwych i gael trafodaethau agored ac onest gyda swyddogion a staff o bob rhan o'r llu. Yn amlwg, rwy'n deall, yn derbyn ac yn parchu bod plismona yn fater datganoledig, ac rwyf i wedi ysgrifennu at yr Ysgrifennydd Cartref am rai o'r pethau sydd wedi'u codi gyda mi, ond mae'n amlwg y gallai Llywodraeth Cymru gymryd rhai camau i helpu ein heddluoedd.
Y prif fater a gododd dro ar ôl tro yn ystod fy nghyfnod ar y bît oedd diffyg cyfleusterau iechyd meddwl ledled y de-ddwyrain. Mae gan swyddogion heddlu ddyletswydd gofal i rywun yng nghanol argyfwng iechyd meddwl—ac mae'n rhaid i mi bwysleisio nad oes gan bawb y siaradais i â nhw unrhyw broblem yn gwneud hyn, yn eu helpu a'u cefnogi waeth beth yw eu hamgylchiadau. Fodd bynnag, mae achosion o swyddogion yn treulio oriau maith gyda chleifion oherwydd yn syml, does dim digon o allu o fewn ein cyfleusterau iechyd meddwl iddyn nhw gael eu gweld. Oherwydd yr oedi hir o ran yr heddlu yn trosglwyddo'r claf i weithwyr iechyd proffesiynol, mae swyddogion yn anweithredol am lawer rhy hir. Cefais wybod sawl tro bod yr oedi yma oherwydd bod gan Gymru yr amseroedd aros damweiniau ac achosion brys hiraf a'r amseroedd ymateb ambiwlansys arafaf ym Mhrydain. Gyda'r rhan fwyaf o gyfleusterau iechyd meddwl yn y de-ddwyrain yn gweithredu o Ysbyty Sant Cadog ac Ysbyty'r Faenor, mae'n amlwg, Gweinidog, bod angen ehangu darpariaethau, yn gynt yn hytrach nag yn hwyrach. Felly, a wnaiff y Dirprwy Weinidog amlinellu pa waith y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud yn benodol neu'n bwriadu ei wneud i wella cyfleusterau iechyd meddwl yn y de-ddwyrain a gweddill y wlad? Diolch.