Part of the debate – Senedd Cymru am 3:23 pm ar 29 Tachwedd 2022.
Diolch i chi, Dirprwy Lywydd. Rwy'n gwybod pa mor ymrwymedig yr ydych chi i'r maes hwn, ond, ddydd Iau diwethaf, roedd Cymru yn y penawdau cenedlaethol am y rhesymau anghywir, oherwydd roedden ni wedi siomi bachgen bach. Logan Mwangi, fel clywsom ni—a gadewch i ni ei alw o'n Logan Mwangi, oherwydd ni wnaeth yr adroddiad hynny; roedd yr adroddiad yn cyfeirio ato fel 'Plentyn T' trwy'r amser. Newidiodd Logan Mwangi o fod yn blentyn byrlymus, siriol, doniol a oedd yn hoff o Spider-Man i fod yn un ag atal dweud arno. Yn yr 11 mis lle'r oedd gwasanaethau cymdeithasol yn gwybod amdano, bu pedwar achlysur lle gellid fod wedi achub ei fywyd, o fis Awst 2020 hyd yr amser y torrodd ei fraich, cafwyd ei fod yn gleisiau i gyd, a'i gam-drin yn rhywiol, hyd y dydd y bu farw ym mis Gorffennaf 2021. Roedd ef ar y gofrestr amddiffyn plant am ddim ond dau fis a hanner, felly nid wyf i'n gweld y byddai adolygiad o brosesau'r gofrestr amddiffyn plant o unrhyw gymorth i ni.
Fe wn fod fy amser ar ben. Mae gen i lawer i'w ddweud ynglŷn â'r mater hwn, fel gallwch chi ddychmygu, ac mae hyn yn fy ngwneud i'n emosiynol iawn.
Rwyf i wedi darllen llawer o adolygiadau fel hyn; yn anffodus, maen nhw'n codi'r un hen bethau, fel rydych chi'n dweud. Mae gen i ddau gwestiwn i chi. Un yw: os nad nawr yw'r amser i gynnal adolygiad o wasanaethau amddiffyn plant—. Rwyf i'n gwahaniaethu ychydig yn hyn o beth. Nid wyf i'n gofyn am ymchwiliad; mae ymchwiliad yn swnio fel rhywbeth ar gyfer cosbi a beio—fe hoffwn i adolygiad. Rwyf am i ni gael gwybod, fel Aelodau'r Senedd, fod gan bob plentyn gyfle i gael ei amddiffyn, ac ni chafodd Logan hynny. Felly, fy nghwestiwn cyntaf i chi yw: os nad nawr, pryd felly? Oherwydd nid wyf i'n dymuno sefyll yn y fan hon ymhen 12, 16 mis a chlywed am farwolaeth plentyn arall a ninnau heb gynnal adolygiad eto. Felly, dyna fy nghwestiwn cyntaf i.
Fy ail yw: sut allwn ni Aelodau'r Senedd hon wybod pa mor effeithiol y mae ein hawdurdodau lleol ni o ran eu gwasanaethau amddiffyn plant? Oherwydd dyna beth yr ydym ni'n fwyaf awyddus i'w wybod. Does dim adolygiad wedi bod o wasanaethau amddiffyn plant yng Nghymru hyd yn hyn. Rydych chi wedi darllen allan llawer o adolygiadau ac ymchwiliadau eraill, ond nid oes yr un wedi canolbwyntio ar wasanaethau amddiffyn plant. Fe hoffwn i gael clywed sut y mae ein gweithwyr proffesiynol yn y gwasanaethau amddiffyn plant yn dymuno gweld ffordd amgen o weithio. Dyna pam yr hoffwn i gael adolygiad. Felly, atebwch y ddau gwestiwn hyn i mi, os gwelwch chi'n dda. Os nad oes adolygiad i fod nawr, pryd felly? A allwn ni fod â'r sefyllfa lle mae Aelodau'r Senedd yn gwybod yn union pan fo eu hawdurdodau lleol yn gwneud yn dda, neu fel arall, ac efallai bod angen cymorth arnyn nhw, o ran gwasanaethau amddiffyn plant? Diolch i chi. Diolch yn fawr iawn.