Part of the debate – Senedd Cymru am 5:01 pm ar 29 Tachwedd 2022.
Diolch yn fawr iawn yn wir, Vikki Howells, am y ddau gwestiwn pwysig yna. Mae'r etholiadau a chanlyniad yr etholiadau hynny'n bwysig. Mewn gwirionedd, mae hwn yn rhywbeth yr wyf yn rhannu'r cyfrifoldeb amdano gyda'r Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol; mae hi'n edrych ar hyn yn benodol o ran ein cronfa mynediad i swydd etholedig o ran amrywiaeth a'n rhaglen amrywiaeth a democratiaeth, ac rwy'n gwybod bod ganddi—. Mae arolwg wedi ei gynnal o gynghorwyr o'r etholiad diwethaf. Roedd cyflwyno'r gronfa mynediad i swydd etholedig Cymru—cynllun treialu honno—yn bwysig iawn ar gyfer yr etholiadau diwethaf. Mewn gwirionedd, fe wnaeth helpu'r etholiadau fis Mehefin diwethaf, yn 2021—roedd ar gael—ac etholiadau 2022 Mai eleni.
Ond hefyd, yn ddiddorol, Anabledd Cymru sy'n rheoli'r gronfa, ac fe gafodd 21 cais gan ymgeiswyr a oedd yn sefyll yn y Senedd y llynedd, ond hefyd etholiadau prif gynghorau, cynghorau tref a chymuned eleni. Deallaf i fod chwech o'r unigolion a gafodd y gefnogaeth wedi'u hethol yn llwyddiannus, i gyd i'r cynghorau cymuned. Dim ond camau cynnar iawn, iawn yw'r rhain, ac mae adolygiad o'r trefniadau yr ydym ni'n eu cyflawni, gan edrych ar agweddau cadarnhaol—adborth, eto, gan bobl anabl. Ond rwy'n credu bod gennym ymrwymiad nawr—. Wel, yn amlwg mae gennym ymrwymiad i'n rhaglen lywodraethol i archwilio ymestyn y gronfa mynediad i swydd etholedig. Mae'n rhaid i Gymru gael ei chynrychioli, onid oes, ar bob lefel o ddemocratiaeth, gan holl bobl Cymru, ac mae'n rhaid i bobl anabl fod yno, felly mae'n rhaid gwneud yn siŵr ein bod ni'n hyrwyddo hyn. Rydym yn cynnal gweithdai ym mis Rhagfyr eleni i edrych ar hyn ac i ddysgu, unwaith eto, oddi wrth bobl anabl am y gronfa a mynediad.
Rydych yn codi pwynt pwysig iawn ynglŷn â mynediad at wasanaethau iechyd. Rwyf wedi sôn am y tasglu anabledd, ac mae gennym weithgor, fel y soniais i, ffrwd waith ar fynediad at wasanaethau, ac mae hynny'n cynnwys cyfathrebu a thechnoleg. Felly, mae hyn yn hanfodol bwysig i'ch etholwr gael mynediad at wasanaethau meddygon teulu. Oherwydd y datganiad hwn heddiw, byddaf yn cyflwyno adborth ac yn codi'r mater hwn, nid yn unig drwy'r gweithgor gyda phobl anabl, ond yn uniongyrchol gyda'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol.