1. Cwestiynau i’r Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru ar 30 Tachwedd 2022.
7. Pa asesiad y mae Llywodraeth Cymru wedi'i wneud o effaith datganiad yr hydref Llywodraeth y DU ar waith byrddau gwasanaethau cyhoeddus? OQ58773
Mae datganiad yr hydref yn cynyddu'r pwysau ar wasanaethau cyhoeddus. Mae'r arian sy'n cael ei ddarparu ar gyfer gwasanaethau cyhoeddus yn cael ei dorri mewn termau real, gan gyfyngu ar eu hadnoddau hyd yn oed ymhellach. Mae hyn yn gwneud gwaith byrddau gwasanaethau cyhoeddus i wella llesiant eu cymunedau yn heriol, ond yn bwysicach nag erioed.
Rwy'n ddiolchgar i'r Gweinidog am yr ymateb hwnnw. Er gwaethaf ymdrechion gorau'r Blaid Geidwadol y prynhawn yma, bydd unrhyw un sydd ag unrhyw ddealltwriaeth sylfaenol neu unrhyw ddealltwriaeth ariannol o gwbl yn deall y toriadau sy'n cael eu gwneud yng nghyllideb Llywodraeth Cymru, eleni ac yn y dyfodol. Fodd bynnag, yr hyn a welwn yw gwasanaethau cyhoeddus sy'n wynebu toriadau flwyddyn ar ôl blwyddyn ar ôl blwyddyn, a chanlyniad hynny, wrth gwrs, yw llai o wasanaethau i'r bobl rydym i gyd yn eu cynrychioli yma. Ond Weinidog, rydym hefyd yn gweld llywodraethu mwyfwy cymhleth yng Nghymru. Rydym yn gweld llu o fyrddau a chomisiynau. Mae pawb ohonom yn gwybod bod llawer gormod o awdurdodau lleol yn y wlad. Ond rydym yn gweld cymhlethdod cynyddol sy'n rhwystro darpariaeth gwasanaethau, yn enwedig ar adeg pan fônt o dan bwysau ariannol sylweddol. Felly, a wnaiff y Llywodraeth ymrwymo nid yn unig i ddarparu arian ar gyfer gwasanaethau lleol yn y ffordd orau bosibl, ond hefyd i adolygu cymhlethdod llywodraethu yng Nghymru, gyda golwg ar symleiddio'r sector cyhoeddus i'n galluogi i ganolbwyntio cyllid sydd ar gael ar y rheng flaen a darparu gwasanaethau i'r bobl sydd eu hangen?
Rydym wedi ymrwymo'n llwyr i weithredu ar yr argymhellion o'r adolygiad o'r partneriaethau strategol, a gytunwyd gan gyngor partneriaeth Cymru. Ond rydym o'r farn y dylai unrhyw newidiadau gael eu harwain yn lleol a'u llywio'n lleol. Rwy'n credu ein bod wedi gweld enghraifft dda o hynny yn y ffordd y mae'r byrddau gwasanaethau cyhoeddus yng Ngwent wedi dod at ei gilydd a gweithredu fel un ôl troed yn y gofod hwnnw. Nid wyf yn siŵr a yw'r Aelod yn cytuno â mi 100 y cant, ond rwy'n fwy na pharod i'w archwilio ymhellach.
Lle mae cyfleoedd i gyrff weithio'n agosach gyda'i gilydd, rwy'n credu ei bod yn bwysig eu bod yn gwneud hynny. Dyna un o'r rhesymau rwy'n falch ein bod yn cyflawni gwaith drwy'r cytundeb cydweithio ar hyn o bryd sy'n edrych ar bartneriaethau strategol er mwyn sicrhau eu bod yn addas at y diben, er mwyn sicrhau eu bod ar yr ôl troed iawn, er mwyn sicrhau bod ganddynt y cylch gorchwyl sydd ei angen arnynt, er mwyn sicrhau eu bod yn gweithio ar draws ffiniau yn y ffordd orau bosibl, ac i nodi rhwystrau ar gyfer gweithio'n well fel y gellir lleihau'r rheini hefyd. Rwy'n credu y bydd y gwaith hwnnw o gymorth i geisio rhesymoli partneriaethau lle bo angen, ond hefyd i wneud yn siŵr fod ffocws gwell i'r gwaith a'i fod wedi'i symleiddio. Mae'r gwaith hwnnw ar y gweill ar hyn o bryd.
Y bwriad yw cyflwyno adroddiad i gyngor partneriaeth Cymru yn gynnar yn y flwyddyn newydd pan fyddwn wedi gwneud cyfweliadau, os mynnwch, gyda phob un o'r partneriaethau strategol. Mae Cefin Campbell a minnau wedi bod yn cael cyfarfodydd diddorol iawn gyda chadeiryddion yr holl fyrddau strategol i glywed eu safbwyntiau a'u profiadau i helpu i lywio'r gwaith, a byddwn yn cyflwyno syniadau ar y ffordd ymlaen o ganlyniad i hynny. Ond yr ateb byr yw ein bod yn parhau i ystyried y dirwedd partneriaeth strategol, er ein bod ychydig ymhellach i ffwrdd o'r nod mewn perthynas â mater llywodraeth leol ar hyn o bryd, mae'n debyg.
Yn olaf, cwestiwn 8, Llyr Gruffydd.