5. Dadl ar Adroddiad y Pwyllgor Cyllid — 'Trefniadau ariannu ar ôl gadael yr UE'

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:52 pm ar 30 Tachwedd 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jane Dodds Jane Dodds Liberal Democrat 3:52, 30 Tachwedd 2022

(Cyfieithwyd)

Mae gwrthwynebiad fy mhlaid i Brexit yn hysbys iawn. Mae Brexit wedi cael effaith ar ein safle yn y byd, ar ein gallu i deithio'n rhydd, ac yn bwysig, ar ein heconomi. Rwy'n tybio y gallem fod yn ennill y ddadl economaidd mewn gwirionedd, oherwydd yng ngoleuni'r argyfwng costau byw, fel y gall pawb ei weld, rydym yn debygol o fod yn waeth ein byd nag y byddem wedi bod pe baem wedi parhau i fod yn aelodau o'r Undeb Ewropeaidd. Rydym ni, Ddemocratiaid Rhyddfrydol Cymru, yn galw ar Lywodraeth y DU i ailymuno â'r farchnad sengl a'r undeb tollau, fel y gallwn roi diwedd ar y fiwrocratiaeth ddiangen sy'n effeithio ar ein gallu i fasnachu gyda'n cymdogion agosaf.

Gan ganolbwyntio ar ganfyddiadau'r adroddiad, mae'n amlwg na fydd Llywodraeth y DU yn darparu arian newydd llawn yn lle'r cronfeydd strwythurol a oedd ar gael i Gymru cyn Brexit, a bydd Cymru'n bendant yn waeth eu byd yn ôl y metrig hwn. Mae hyn er gwaethaf addewid y Ceidwadwyr yn eu maniffestos yn 2017 a 2019 y byddai'r gronfa ffyniant gyffredin yn darparu arian yn lle cronfeydd strwythurol yr UE yn uniongyrchol. Mae'n peri pryder pellach hyd yn oed nad oes yr un geiniog o arian y gronfa ffyniant gyffredin wedi cael ei wario yng Nghymru hyd yma, ac y bydd Cymru yn bendant yn cael llai nag y byddai wedi'i gael pe baem wedi aros yn aelodau o'r Undeb Ewropeaidd.

Rwyf eisiau canolbwyntio ar un peth bach i orffen, sef casgliadau'r adroddiad ar gyllid i'r gwyddorau. Mae angen i Lywodraeth y DU fynd i'r afael ar frys â'r diffyg y bydd gwyddoniaeth yng Nghymru yn ei wynebu drwy gronfa ffyniant gyffredin y DU—y £772 miliwn sydd wedi'i golli i Gymru ar draws y tair blynedd nesaf. Meddyliwch am y rhif hwnnw: £772 miliwn y dylem fod yn ei gael ar gyfer ein gwyddorau. Ond rydym yn gwybod bod gwyddoniaeth, yn enwedig y maes ffiseg, yn hwb i'n heconomi Gymreig, ac fe glywsom gan Mike Hedges ynglŷn â sut mae sgiliau a phrifysgolion a dysgu mor bwysig i'n gwlad. Mae'r Sefydliad Ffiseg yn amcangyfrif bod ffiseg ei hun yn werth tua £7.3 biliwn i economi Cymru. Mae'n amlwg fod gan Lywodraeth Cymru waith i'w wneud i ymgorffori gwyddoniaeth yn rhan o'r strategaeth arloesi sydd ganddi ar y gweill, ond hefyd i geisio argyhoeddi Llywodraeth bresennol y DU ynglŷn â phwysigrwydd y sector hwn mewn perthynas â buddsoddi. Diolch yn fawr iawn.