4. Datganiad gan Weinidog y Gymraeg ac Addysg: Y Model Athrawon Cyflenwi

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:32 pm ar 6 Rhagfyr 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jeremy Miles Jeremy Miles Labour 3:32, 6 Rhagfyr 2022

(Cyfieithwyd)

Wel, rwy'n diolch i'r Aelod am y cwestiynau. Nid wyf i'n siŵr beth sydd gan yr Aelod i'w gynnig yn ddewis amgen ynglŷn â'r materion a amlinellais i. Os oes ganddi hi gynnig ymarferol, adeiladol i'w wneud, yn hyn o beth, neu yn wir mewn unrhyw faes arall o addysg, fe fyddai hi'n dda iawn gennyf i glywed hynny. Ond rydym ni'n cael trafodaethau yn y sesiynau hyn o gwestiynau, ac mewn dadleuon, yn gyson iawn, a dydw i byth yn clywed unrhyw awgrym o ddewis amgen adeiladol i'r hyn y mae'r Llywodraeth yn ei gyflwyno.

Rwy'n credu i mi amlinellu'r meysydd yr ydym ni'n gweithio ynddyn nhw yn fy natganiad, ac mae hwnnw'n bwnc cymhleth. Ac fe geir cyfyngiadau, fel rwy'n siŵr y bydd yr Aelod yn ei ddeall, ar allu Llywodraeth ddatganoledig i dorri yn rhydd mewn maes sy'n aml yn cael ei gyfyngu i gyd-destun telerau ac amodau cyflogaeth. Mae hi'n gwybod hefyd na chafodd y gyfraith o ran asiantaethau ei datganoli. Ac, felly, mae yna gyfyngiadau yn dod gyda hynny, ac efallai nad yw hi'n llwyr werthfawrogi hynny yng nghyd-destun ei chwestiwn penodol hi. Fe hoffwn i ni fod mewn sefyllfa lle mae'r setliad datganoli yn caniatáu ystod ehangach o ddewisiadau i ni yn y Llywodraeth. Er hynny, rwy'n credu bod y dull triphlyg, yr ydym ni wedi bod yn cydweithio arno gyda Phlaid Cymru, yr amlinellais yn fy natganiad i, yn mynd at wraidd yr heriau y mae athrawon cyflenwi yn mynegi eu bod nhw'n eu hwynebu gyda'r cyfyngiadau sydd arnom ni oherwydd y setliad datganoli presennol.

Yn allweddol, mae'r platfform archebu yn caniatáu dewis o gyflogaeth yn y sector cyhoeddus ar gyfer athrawon cyflenwi. Dyna yr ydym ni'n dymuno ei weld, yn sicr, ac fe wn i mai dyna mae Plaid Cymru yn dymuno ei weld hefyd. Nid wyf i'n siŵr ai dyna y mae'r Aelod o blith y Ceidwadwyr yn dymuno ei weld. Rydym ni mewn sefyllfa heddiw lle gallwn ni amlinellu'r egwyddorion sy'n rhoi sail i hynny. Felly, mae hyn yn caniatáu i athrawon gael eu cyflogi mewn ysgolion gan awdurdodau lleol, a gwneud hynny mewn ffordd hyblyg, y mae athrawon cyflenwi athrawon yn awyddus i'w wneud yn aml. Felly, mae hyn yn cydnabod bod elfennau penodol i batrymau cyflogaeth athrawon cyflenwi sy'n golygu bod angen ffordd hyblyg o wneud hyn.

Fy ngobaith i, fy uchelgais i—a Phlaid Cymru hefyd, rwy'n credu, ond efallai y bydd Heledd Fychan yn siarad ynghylch hyn—yw bod sefyllfa gennym ni o fod â llwyfan archebu sy'n ddewis arall deniadol o weithio drwy'r llwybr asiantaeth, a hwnnw fydd yn batrwm cyffredin ledled Cymru wedyn. Rwy'n credu bod hynny'n gwbl bosibl yn yr hyn yr ydym ni'n ei gynllunio heddiw, yr hyn yr ydym ni'n ei gyhoeddi heddiw. Rwy'n awyddus i weld sefyllfa lle mae'r cymysgedd o dri dull amgen, neu dri dull sy'n atgyfnerthu ei gilydd, mewn gwirionedd, a amlinellir yn y datganiad, yn ein harwain at y sefyllfa honno lle mae gan athrawon cyflenwi fargen well, a chyfle o fod â chyflogaeth uniongyrchol drwy gyflogwr sector cyhoeddus, a bod â'r gallu wedyn i hawlio gwell gwarantau a gwell telerau ac amodau sy'n dod yn sgil hynny.