Mynediad at Gyfiawnder

Part of 2. Cwestiynau i’r Cwnsler Cyffredinol a Gweinidog y Cyfansoddiad – Senedd Cymru am 3:06 pm ar 7 Rhagfyr 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 3:06, 7 Rhagfyr 2022

(Cyfieithwyd)

Rwy'n cytuno â chi. Argymhellwyd datganoli cyfiawnder gan gomisiwn Thomas. Rwyf wedi gwneud llawer o sylwadau yn y gorffennol am fethiannau’r ymagwedd at gymorth cyfreithiol dros ddegawdau lawer, a’i bwysigrwydd i rymuso pobl. Ac wrth gwrs, mae Mynegai Rheolaeth y Gyfraith diweddar Prosiect Cyfiawnder y Byd wedi rhoi’r Deyrnas Unedig, ar gyfartaledd, yn bymthegfed yn y byd, ond o ran mynediad at fforddiadwyedd cyfiawnder sifil, roedd y Deyrnas Unedig yn safle 89 allan o 140 o wledydd, gan ein rhoi y tu ôl i Ffederasiwn Rwsia, Rwmania, Belarws, El Salvador, Paraguay, Botswana, y Traeth Ifori a llawer o wledydd eraill. Mae hynny’n warth ar y Llywodraeth.

Yr hyn rwy'n ei chael yn anodd iawn ei dderbyn, wrth gwrs, yw bod gennym bellach Is-ysgrifennydd dros gyfiawnder, yr Arglwydd Bellamy, sydd wedi bod yn barchus iawn ac sydd wedi bod yn gyfeillgar iawn—bu yma ddoe yn ymweld; rhoddodd dystiolaeth i'ch pwyllgor—ond mae gennym hefyd Arglwydd Ganghellor sydd wedi gwrthod rhannau mawr ac elfennau allweddol o adroddiad Bellamy ar yr adolygiad o gymorth cyfreithiol, i'r fath raddau—. Dyfynnaf y sylw hwn gan Gymdeithas y Cyfreithwyr mewn perthynas â'r penderfyniad ychydig ddyddiau yn ôl gan Dominic Raab. Dywed fod:

'Niferoedd cyfreithwyr ar ddyletswydd a chwmnïau cymorth cyfreithiol troseddol yn parhau i leihau'n frawychus o gyflym—gyda nifer o gynlluniau mewn gorsafoedd heddlu ar fin methu.'

Rydym yn ymwybodol o hynny yn ein Cymoedd, sy'n anialwch o ran cyngor.

'Mae mynediad at gyfiawnder—gan gynnwys yr hawl sylfaenol i gynrychiolaeth yng ngorsaf yr heddlu—mewn perygl difrifol, ac mae'r llywodraeth yn anwybyddu'r bygythiad.'

Dywed fod y penderfyniad diofal yn

'debygol o fod yn ergyd farwol i system cyfiawnder troseddol a arferai fod yn destun cenfigen i weddill y byd.'

Cytunaf yn llwyr â'r dadansoddiad hwnnw. Mae'r £11 miliwn rydym wedi'i roi yn ein cronfa gynghori sengl yn allweddol ar gyfer rhoi rhywfaint o gynrychiolaeth, o leiaf, i'r bobl sydd fwyaf o angen y mynediad hwnnw, ond nid yw'n gwneud y tro yn lle system fynediad at gyfiawnder wedi'i hariannu'n briodol.