Cwestiynau Heb Rybudd gan Arweinwyr y Pleidiau

Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:51 pm ar 13 Rhagfyr 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 1:51, 13 Rhagfyr 2022

(Cyfieithwyd)

Wel, mae gen i ofn, Llywydd, nad yw gweiddi arnaf i'n celu am eiliad gwacter y pwyntiau y mae arweinydd yr wrthblaid wedi eu gwneud y prynhawn yma. Mae'n fy annog ar y naill law i ddefnyddio'r arian yr ydym ni wedi ei gael gan Lywodraeth y DU i dalu staff yn y GIG, heb gydnabod am eiliad, pe baem ni'n gwneud hynny, mae dim ond gwaethygu fyddai'r pwysau gwasanaeth a arweiniodd at y mathau o anawsterau y bu'n rhaid i'r gwasanaeth ambiwlans eu hwynebu y penwythnos hwn. Felly, byddai ei gynigion yn arwain at fwy o achosion fel yr un yng Nghwmbrân, gan y byddem ni wedi cymryd yr arian hwnnw yn ôl ei awgrym oddi wrth y gwasanaeth hwnnw, ac, yn hytrach, ei gyfrannu at gyflogau.

Y cynnig rydym ni wedi ei wneud yw'r cynnig a argymhellwyd gan y corff adolygu cyflogau annibynnol. Rydym ni wedi talu hwnnw'n llawn, ac rydym ni wedi trafod gyda'n cydweithwyr yn y mudiad undebau llafur i lunio'r cynnig hwnnw mewn ffordd sy'n golygu mewn gwirionedd y bydd nyrsys ar fandiau 1 i 4 yr 'Agenda ar gyfer Newid', sef bron i hanner y nyrsys yng Nghymru, yn cael codiad o 7.5 y cant yn eu cyflogau. Bydd nyrsys ar fand 1, y rhai sy'n derbyn y cyflogau isaf, yn cael codiad o 10.8 y cant yn eu cyflogau; byddan nhw'n cael mwy o gyflog nag unrhyw nyrs arall yn y swydd honno mewn unrhyw ran arall o'r Deyrnas Unedig. A holl ddiben y trafodaethau a gafodd fy nghyd-Weinidog, Eluned Morgan, gyda'r Coleg Nyrsio Brenhinol ac eraill ddoe oedd edrych i weld a oes pethau y tu hwnt i gyflogau y gallwn ni eu gwneud i wneud y swyddi hynny yn fwy deniadol i bobl yma yng Nghymru.

Mae arweinydd yr wrthblaid yn dweud wrthyf i y gallem ni godi arian trwy godi trethi yma yng Nghymru. Mae wedi gwneud yr awgrym hwnnw i mi yn y gorffennol. Mae'n awgrym syfrdanol iddo ei wneud. O ganlyniad i'r penderfyniadau a wnaed yn natganiad yr hydref, mae'r trethi sy'n cael eu codi ar bobl yng Nghymru yn uwch nag y maen nhw wedi bod yn ystod y 70 mlynedd diwethaf. Nawr, ei gynnig ef yw y dylem ni drethu pobl yng Nghymru hyd yn oed yn fwy nag y mae lefelau uchaf erioed ei Lywodraeth eisoes wedi eu gorfodi arnyn nhw. A yw'n meddwl am eiliad bod hwnnw'n gynnig o ddifrif i'w wneud i Lywodraeth yma mewn Cymru—sydd, ar adeg pan nad yw pobl yn gallu prynu bwyd a ddim yn gallu fforddio talu am ynni, y dylem ni gymryd hyd yn oed mwy o arian allan o'u pocedi nag y mae ei Lywodraeth ef yn ei gymryd yn barod? Nid yw hwnnw'n ddewis y byddai Llywodraeth ddifrifol yn ei wneud yma yng Nghymru. A hyd yn oed pe baem ni'n gwneud hynny, sut mae'n dychmygu y byddai hynny'n caniatáu i ni wneud cynnig i weithwyr gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru a fyddai'n dod yn agos at gyfateb i lefel chwyddiant yn yr economi? Mae'n costio £100 miliwn i godi 1 y cant yn fwy ar gyflogau sector cyhoeddus yma yng Nghymru.

Llywydd, mae'r Llywodraeth hon yn eglur: mae gweithwyr rheng flaen yn y GIG ac mewn rhannau eraill o'r gwasanaeth cyhoeddus yn haeddu cael eu cyflogau wedi'u diogelu ac i beidio â'u gweld yn cael eu tanseilio gan lefelau chwyddiant o'r math yr ydym ni'n eu gweld heddiw. Yr unig ffordd y gall hynny ddigwydd—mae'n gwybod hyn; yn gwbl sicr mae pobl y tu allan yng Nghymru yn ei wybod—yw drwy Lywodraeth y DU sy'n barod i ariannu'r setliadau hynny yn Lloegr a chaniatáu i fformiwla Barnett ganiatáu i ni wneud hynny yng Nghymru. Bydd honno'n sgwrs ddifrifol, ac yn sgwrs wahanol iawn i'r un y mae wedi ei chynnig i ni y prynhawn yma.