4. Dadl ar Ddatganiad: Cyllideb Ddrafft 2023-24

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:01 pm ar 13 Rhagfyr 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jane Dodds Jane Dodds Liberal Democrat 4:01, 13 Rhagfyr 2022

(Cyfieithwyd)

Rwy'n cytuno ag asesiad Adam Price o'ch swydd, Gweinidog. Yn sicr, dyma'r swydd olaf yn y byd y byddwn i eisiau ei gwneud, ac rwy'n diolch o galon am eich gwaith ac ymgysylltiad chi a'ch swyddogion hefyd, yn sicr â mi: diolch yn fawr.

Mae'n teimlo, yn y dadleuon hyn, fel ei bod bob amser yn demtasiwn i wneud rhestr hir o bethau yr ydym eu heisiau, ac rwyf hefyd yn credu ei bod yn bwysig edrych yn ôl ar yr hyn sydd wedi'i ariannu—yn fy marn i, polisïau blaengar iawn: incwm sylfaenol cyffredinol i bobl sy'n gadael gofal, ac ymrwymiad parhaus i incwm sylfaenol cyffredinol ar gyfer pontio; cwmni ynni dan berchnogaeth gyhoeddus; adolygiad o'n ffyrdd gyda phwyslais o bosib ar symud i gynyddu ein trafnidiaeth gyhoeddus; gwahardd plastig untro. Mae'r rhain yn bolisïau pwysig iawn, blaengar sydd angen eu hariannu, ac mae yna eraill, fe wn i. Ac rwyf am grybwyll hefyd fy mod yn gobeithio am waharddiad ar rasio milgwn, na fydd, gobeithio, yn costio llawer i ni.

Ond rwy'n credu ei bod hi mor bwysig ein bod ni hefyd yn defnyddio'r amser hwn i feddwl am sut allwn ni edrych ar y dyfodol yn y cyfnod yma o argyfwng, fel rydym ni wedi clywed. Mae'n gyfnod hollol eithriadol, ac mae angen i ni feddwl ynghylch sut y gallwn ganolbwyntio ar y mwyaf anghenus yn ein cymdeithas. Mae'n ddiddorol clywed gan Mike Hedges ei fod yn gwybod am ffermwyr â phocedi yn llawn aur. Byddwn i wrth fy modd yn cael fy nghyflwyno iddyn nhw, os gwelwch yn dda. [Chwerthin.] Ond o ddifrif, hoffwn wneud pwynt, mewn gwirionedd, mae'r rhan fwyaf o'r ffermwyr rwy'n eu hadnabod yn ei chael hi'n anodd—maen nhw'n ei chael hi'n anodd iawn—ac mae'n bwysig iawn ein bod ni'n gwneud yn siŵr ein bod ni'n parhau i'w cefnogi.

Mae'r gyllideb yr ydw i wedi'i gweld hyd yma, ac rwy'n gwybod bod mwy o fanylion i ddod, i mi—ac rwy'n anghytuno'n llwyr â Peter Fox yma—yn canolbwyntio ar gyflawni. Mae gennym ni gyllid ar gyfer gwasanaethau digartrefedd wedi cynyddu; mae gennym ni gyllid i groesawu ffoaduriaid Wcreinaidd, a ddylai gael ei ariannu gan Lywodraeth y DU; cymorth trethi busnes; cynnydd yn y gronfa cymorth dewisol ar gyfer ein tlotaf; a chyllid i'n hawdurdodau lleol—mae angen mwy arnyn nhw, maen nhw wir yn wynebu toriadau difrifol a dewisiadau anodd iawn—ac mae'r cynnydd yn y cyllid i'n gweithwyr gofal.

Ond ni fyddwch chi'n synnu o wybod fy mod i am orffen gyda'r her absoliwt yn ein gwasanaethau iechyd. Rydym ni wedi clywed llawer am y streic y bydd nyrsys yn ei chynnal. Rwy'n deall bod bydwragedd bellach wedi gwneud penderfyniad i streicio hefyd. Mae'n gyfnod anodd iawn, iawn, ac felly, byddwn i'n ymuno gyda Phlaid Cymru yma i'ch annog i edrych ar ein pwerau codi trethi. Er enghraifft, hoffwn weld rhywfaint o fodelu ynghylch sut y gallwn edrych ar y bandiau treth uchaf a beth allai hynny ei gyflawni ar gyfer eich cyllideb yng Nghymru. Mae'n hawdd iawn i ni ddweud, 'Gwariwch yr arian,' ond mae angen bod yn sicr bod hynny'n cael ei ariannu. Felly, wrth symud ymlaen, edrychaf ymlaen at barhau i gwrdd â chi, Gweinidog. Rwy'n gobeithio ein bod yn gallu parhau â'r trafodaethau iach iawn, ac rwy'n edrych ymlaen at y manylion y gwn y byddant yn dod yn fuan mewn cysylltiad â rhai o'r meysydd allweddol hynny. Diolch yn fawr iawn.