Part of 2. Cwestiynau i'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol – Senedd Cymru am 2:52 pm ar 14 Rhagfyr 2022.
Diolch yn fawr. Rydych chi'n hollol gywir i dynnu sylw at y pwysau anhygoel ar y gwasanaethau brys ar hyn o bryd. Fel y dywedwch, y mis Hydref hwn, gwelsom y nifer fwyaf a gofnodwyd erioed o alwadau coch lle mae bywyd yn y fantol—77 y cant yn fwy nag ym mis Hydref 2019. Mae hyn yn enfawr o'i gymharu â'r hyn rydym wedi'i weld o'r blaen. Rydym wedi gwneud llawer iawn o fuddsoddiad, rydym wedi rhoi cymorth enfawr ar waith, rydym wedi rhoi canolfannau gofal sylfaenol brys ar waith, rydym wedi cyflwyno 111, nad oedd yn bodoli yr adeg hon y llynedd yng ngogledd Cymru. Felly, mae'r holl bethau hynny wedi tynnu llawer iawn o bwysau oddi ar wasanaethau damweiniau ac achosion brys, ond mae'r galw'n dal i ddod.
Yn amlwg, y penwythnos diwethaf, roedd llawer o'r rhain—yn ddealladwy iawn—yn rhieni a oedd yn poeni am eu plant. Yn sicr, daeth cyfran sylweddol o'r 18,000 o alwadau i GIG 111 gan rieni a oedd yn poeni am blant â dolur gwddf. Felly, rydym yn deall beth sy'n digwydd ac rydym yn deall y pwysau. Mae llif, fel y gwyddom i gyd, yn her sylweddol i ni ac fel y dywedais, bydd y Dirprwy Weinidog a minnau'n gwneud cyhoeddiad ar hynny ddydd Gwener ochr yn ochr â'n cydweithwyr llywodraeth leol.
Nid y gwelyau yw'r broblem gyda gwelyau mewn gwirionedd, ond y staffio. Dyna lle mae'r her i ni yn gyson. Sut mae cael y staff yn eu lle, ac yn benodol mewn perthynas â phecynnau gofal sydd angen eu darparu gan lywodraeth leol? Gan fod y gyllideb wedi'i chyhoeddi bellach, rwy'n falch iawn y byddwch yn gweld ein bod wedi ymrwymo unwaith eto i anrhydeddu'r cyflog byw go iawn, a gobeithio y bydd hynny'n denu mwy o bobl i mewn i'r system.
Mae gwirfoddolwyr eisoes yn helpu, ond rwy'n meddwl ei bod hi'n bwysig ein bod ni'n ceisio cryfhau lle gallwn. Nid wyf am ofyn i wirfoddolwyr gamu ymlaen heb gynllun clir iawn. Felly, mae'n bodoli, ac mae gan lawer o fyrddau iechyd y pethau hyn yn eu lle. Mae'n rhaid inni fod yn ofalus iawn nad ydym yn codi disgwyliadau heb weithredu ar hynny wedyn. Felly, mae strwythur yn bwysig iawn. Mae hynny'n bodoli mewn rhai byrddau iechyd, mae'n bodoli mewn llywodraeth leol. Felly, mae gwirfoddolwyr yn sicr yn helpu, ond yn amlwg, byddwn yn parhau i edrych ar sut y gallwn wneud mwy yn y gofod hwnnw.