1. Pa gamau mae'r Llywodraeth yn eu cymryd i fynd i'r afael â'r prinder gwrthfiotigau dros gyfnod y Nadolig? TQ699

Diolch. Rŷn ni'n gweithio'n agos gyda Llywodraeth y Deyrnas Unedig, gwneuthurwyr a chyfanwerthwyr i gyflymu'r symudiad o stoc ychwanegol yn y gadwyn gyflenwad fel canlyniad i'r cynnydd sylweddol yn y galw. Rŷn ni hefyd yn gweithio gyda'r byrddau iechyd a fferyllwyr cymunedol i sicrhau bod stoc ar gael i'w ddosbarthu lle mae'r galw ar ei uchaf.

Diolch i'r Gweinidog am yr ateb. Mae nifer fawr o rieni a fferyllwyr, yn wir, wedi dod ataf i dros y dyddiau diwethaf yn pryderu nad ydyn nhw'n medru cael gafael ar penicillin, amoxicillin, clarithromycin ac erythromycin. Mae fferyllwyr yn methu rhoi gwrthfiotig hylif i blant gan nad ydy o ar gael, ac yn gorfod dangos i ofalwyr neu rieni sut mae agor capsiwls a chymysgu'r powdr efo hylif arall er mwyn i blant gael y feddyginiaeth. Ar ben hynny, mae pris prynu'r cyffuriau yma i fewn wedi cynyddu'n aruthrol o £1 neu £2, mewn rhai achosion, i £8 neu £10 ar achosion eraill. Mae'r dwymyn goch wedi cychwyn ynghynt na'r arfer, ac mae pobl yn naturiol yn pryderu am streptococcus grŵp A. Mae'n fy mhryderu i, felly, fod y neges sydd wedi dod allan o'r Llywodraeth dros yr wythnosau diwethaf wedi dangos diffyg dealltwriaeth o ddifrifoldeb y sefyllfa. Mae angen sicrwydd ar bobl Cymru fod yna feddyginiaeth elfennol ar gael pan fo'r angen yn codi heb orfod teithio pellteroedd, weithiau hyd at 30 milltir, neu aros wythnosau er mwyn cael y feddyginiaeth. Felly, a wnewch chi roi'r sicrwydd yna i ni, a hefyd a wnewch chi roi pwysau ar gwmnïau cynhyrchu i beidio manteisio ar yr argyfwng a chodi'r prisiau?

Diolch yn fawr. Wel, rwy’n deall pryderon rhieni yn y cyfnod anodd hwn yn llwyr. Pan fydd eich plentyn yn sâl ac rydych yn gwybod bod posibilrwydd y gallent gael clefyd strep A ymledol, rydych yn deall pam ein bod wedi gweld cynnydd enfawr yn y niferoedd sy'n cysylltu. Credaf inni gael 18,000 o alwadau ar y penwythnos, ac roedd 54 y cant o'r galwadau ddydd Sul yn ymwneud â phlant o dan 14 oed. Felly, mae gennym dîm rheoli digwyddiadau amlasiantaethol ar waith. Fel y dywedoch chi, mae ymchwydd wedi bod yn y galw am wrthfiotigau, a arweiniodd at brinder dros dro yn y cyflenwad. Rydym yn gweithio gyda Llywodraeth y DU i gyflymu’r broses o symud stoc ychwanegol i gadwyni cyflenwi, ac rydym wedi cyhoeddi canllawiau ar ddewisiadau gwrthfiotig gwahanol ac ar roi tabledi a chapsiwlau i blant pan nad oes penisilin a gwrthfiotigau hylifol ar gael. Hefyd, rydym wedi rhoi cyngor ar sut y gellir rhoi dos solet i bobl ag anawsterau llyncu pan fo prinder meddyginiaeth hylifol. Felly, rydym yn rhoi’r cyngor hwnnw, mae’r cyngor hwnnw wedi'i gyhoeddi, ac yn amlwg, os oes dewisiadau eraill, fel sydd, mae angen inni gadw llygad ar hynny mewn perthynas â phris y gwrthfiotigau.

Diolch i'r Gweinidog. Mae'r cwestiwn amserol nesaf i'w ateb gan y Dirprwy Weinidog Partneriaeth Gymdeithasol, ac i'w ofyn gan Joel James.