6. Dadl ar Adroddiad y Pwyllgor Cydraddoldeb a Chyfiawnder Cymdeithaso — 'Trais ar sail rhywedd: Anghenion menywod mudol'

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:01 pm ar 14 Rhagfyr 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jenny Rathbone Jenny Rathbone Labour 5:01, 14 Rhagfyr 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn, a diolch i chi, Weinidog, am sôn ein bod hefyd wedi clywed gan ddau Weinidog arall, y Gweinidog iechyd a'r Dirprwy Weinidog Gwasanaethau Cymdeithasol, yn arbennig mewn perthynas â phwysigrwydd y Ddeddf gwasanaethau cymdeithasol a llesiant ac a oedd yn cael ei hystyried yn llawn wrth ystyried rhywun sy'n dioddef o drais ar sail rhywedd, ni waeth beth fo'u statws mewnfudo. Felly, edrychwn ymlaen yn fawr at yr adolygiad hwnnw.

Diolch i fy nghyd-Aelodau ar y pwyllgor am eu sylwadau yn dyfnhau'r materion y buom yn eu trafod, oherwydd mae'n rhaid inni gofio y gallai unrhyw un ohonom ddod ar draws y mater hwn yn ein gwaith etholaeth, oherwydd mae menywod mudol ym mhobman. Ni allwch ddweud eu bod mewn un lle penodol; mae pobl ym mhob cwr o Gymru, ac mae angen inni sicrhau bod gan ein holl wasanaethau adnoddau i ymdrin yn briodol â'r mater pan fyddant yn dod ar draws menywod mudol sy'n dioddef trais ar sail rhywedd.

Ac fe glywsom enghreifftiau—. Yn ogystal â'r straeon dirdynnol y soniodd Sioned amdanynt, fe glywsom lawer o enghreifftiau da o arferion da gan wahanol asiantaethau lle roedd merched mudol wedi datgelu tystiolaeth o fod yn ddioddefwyr trais domestig, lle roedd yr heddlu, ysgolion, cyflogwyr, gwasanaethau iechyd, canolfannau cymunedol a chyrff cynghori gwirfoddol i gyd yn deall bod angen iddynt weithredu a pheidio â chadw'n dawel, ac wedi cyfeirio pobl, yn bennaf at BAWSO neu sefydliad arbenigol arall, oherwydd yn aml, mae'r rhwystr iaith yn sylweddol iawn. Ond wrth gwrs, nid oes gennym syniad faint o fenywod sy'n rhy ofnus i roi gwybod am eu profiadau ac sy'n parhau i fod mewn perthynas dreisgar.

Rwy'n canmol y gwaith rydych yn ei wneud gyda Dafydd Llywelyn, un o'r comisiynwyr heddlu, oherwydd mae'n faes anodd iawn, onid yw? Fel y crybwyllwyd gan Sioned Williams, mae'r tryblith sy'n gysylltiedig â'r polisi hawliau dynol yn creu amgylchedd gelyniaethus i bobl sy'n ffoi rhag gwahaniaethu, newyn a gwrthdaro, ac os ydynt yn rhy ofnus i roi gwybod am eu profiadau oherwydd eu bod yn meddwl y gallent gael eu hanfon yn ôl i'r lle y daethant ohono, gallwch weld ei fod yn ei wneud yn anoddach byth iddynt gael yr help lle mae ei angen. Yng ngoleuni'r pryderon a godwyd yn gynharach am ymddygiad gwael yn yr heddlu a'r gwasanaethau tân, mae'n rhaid inni sicrhau bod yr holl wasanaethau yn deall ein bod yn genedl noddfa, a bod angen inni ymateb yn briodol pan fo goroeswyr trais yn rhoi gwybod am eu profiadau, ni waeth beth fo'u statws mewnfudo, ni waeth beth fo'u gallu, ar y pwynt hwnnw, i gael mynediad at arian cyhoeddus. Edrychwn ymlaen at weithio gyda'r Gweinidog, sy'n amlwg yn angerddol iawn dros sicrhau bod y pwnc hwn yn cael sylw priodol hyd eithaf ein gallu. Felly, rwy'n gobeithio y bydd yr Aelodau eraill yn gweld bod yr adroddiad hwn o fudd.