3. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Pwysau Gaeaf y GIG

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:51 pm ar 10 Ionawr 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Heledd Fychan Heledd Fychan Plaid Cymru 3:51, 10 Ionawr 2023

Diolch i'r Gweinidog am ei datganiad heddiw. Wrth gwrs, mae yna waith rhagorol yn digwydd bob diwrnod gan y gwasanaeth iechyd, ond mae'n bwysig inni gydnabod heddiw y pwysau aruthrol sydd ar staff. Dwi wedi derbyn cymaint o ohebiaeth torcalonnus dros y Nadolig, fel pawb yma dwi'n siŵr, gan etholwyr sydd yn gleifion, yn aelodau o deulu cleifion, ond hefyd gan weithwyr sy'n dweud, 'Fedrwn ni ddim ymdopi. Ydyn, dŷn ni'n gwneud ein gorau, ond dydyn ni ddim yn gallu parhau ar y lefel yma', ac yn sôn am adael y gwasanaeth iechyd, a fedrwn ni ddim fforddio eu colli nhw. Hefyd, mae'r straeon torcalonnus am y bobl sydd yn marw wrth aros am ambiwlans, neu'r rheini sydd yn derbyn eich cyngor chi, fel y sonioch chi ar Radio Cymru, o ran cymryd cyfrifoldeb dros eu hiechyd eu hunain, ond sydd yn anwybyddu wedyn symptomau sydd yn ddifrifol dros ben ac yn cyrraedd y pwynt wedyn o farw yn eu cartrefi neu farw pan fyddan nhw ar y pwynt o greisis. Felly, gawn ni hefyd sicrhau ein bod ni'n gyrru neges i bobl i fod yn parhau i gysylltu pan fo angen hynny?

Y pwynt arall hoffwn i ei wneud—mi wnaethoch chi gyfeirio hefyd ar Radio Cymru y bore yma ynglŷn â diabetes. Mae'n rhaid inni gydnabod hefyd fod y cyswllt cryf yna rhwng tlodi a diabetes. Os ydych chi'n dlawd, dŷch chi dwywaith yn fwy tebygol o fod gyda diabetes, felly mae'r hyn yr oedd Rhun yn cyfeirio ato fo, o ran yr ochr ataliol mor, mor bwysig. Ond sut ydyn ni'n mynd i fod yn cefnogi pobl sydd rŵan efo'r argyfwng costau byw, yn methu â fforddio bwyta'n iach, yn methu â fforddio ymarfer corff ac ati? Sut ydyn ni'n mynd i fod yn sicrhau—? Mae hon yn broblem i'r holl Lywodraeth, ac mae'r cyfrifoldeb ar y Llywodraeth Lafur. Chi sy'n rheoli iechyd, chi sydd efo'r cyfrifoldeb. Mae'n rhaid inni weld gweithredu.