Pan es i i ymweld â'r hwb cynnes yng Nghaerffili yn hen ysbyty'r glowyr—Canolfan Glowyr Caerffili—cwrddais â rhai menywod yr oedden nhw eu hunain yn helpu i weithio i ddatblygu canolfan i blant a theuluoedd yn ystad Lansbury. Dywedon nhw eu hunain, 'I ni, wrth ddod i mewn i'r ganolfan, rydym hefyd yn gallu elwa ar bryd o fwyd a gwres a chefnogaeth i'n plant yn yr hwb cynnes hwnnw.' Ond yn amlwg roedd hynny'n gysylltiedig â Dechrau'n Deg hefyd, sydd wrth gwrs yn ehangu ac yn darparu ar gyfer ac yn cyrraedd mwy o blant rhwng dwy a thair oed o ran yr elfen gofal plant.

Ond mae'n bwysig ein bod yn gweld y bydd y meini prawf cymhwysedd ar gyfer y cynnig gofal plant yn golygu y bydd mwy o rieni'n gallu estyn allan am y gofal plant hwnnw—y rhai sydd wedi cofrestru mewn dosbarthiadau addysg uwch ac addysg bellach. Rydym yn gwybod mai gwaith sy'n talu'n dda yw'r llwybr gorau allan o dlodi a'r amddiffyniad mwyaf yn erbyn tlodi, felly bydd y buddsoddiad sylweddol hwnnw o bron i £120 miliwn yn gwella'r gofal plant hwnnw sydd ar gael, ac ymestyn Dechrau'n Deg hefyd.

Rwy'n credu bod hynny'n bwysig, ac mae'r Gweinidog addysg—. Mae hyn yn draws-Lywodraethol iawn. Ddoe, cawsom gyfarfod is-bwyllgor y Cabinet ac roedd pob Gweinidog mewn gwirionedd yn adrodd ar ffyrdd yr oedd mentrau yr oedden nhw'n eu cymryd yn cael effaith, a'r lledaeniad hwnnw o addysg i dai i'r cynllun lleihau treth gyngor—yr holl feysydd lle mae mentrau'n bwysig.

Yn wir, rwy'n credu bod y prydau ysgol am ddim i ddisgyblion ysgolion cynradd—sydd unwaith eto yn rhan o'r cytundeb cydweithio—yn cael effaith o ran cyrraedd 45,000 o ddisgyblion ychwanegol sy'n gymwys ar unwaith i gael pryd o fwyd am ddim yn y dosbarthiadau derbyn hynny ymhob ysgol yng Nghymru, a hefyd y ffaith bod y prydau ysgol am ddim cyffredinol hynny, a hefyd rydym yn gobeithio, yn wir, dros y cyfnodau gwyliau hefyd, i ddarparu'r gefnogaeth honno.

A gadewch i ni beidio ag anghofio pwysigrwydd brecwast ysgol am ddim, ac rwy'n gwybod eich bod chi wedi codi cwestiynau ar hynny o'r blaen, Sioned, ac am y ffaith ein bod ni bellach yn gweithio i sicrhau ein bod ni'n gallu cael mwy o bobl yn manteisio ar y cynnig. Lleihaodd rywfaint yn ystod y pandemig, ond mewn gwirionedd roedden ni'n gwybod—ac rwyf i wedi dweud erioed am ein cynllun brecwast am ddim—eich bod chi mewn gwirionedd yn darparu gofal plant am ddim hefyd, oherwydd gall plant fynd i'r ysgol fel arfer am 8.15 y bore, ac mae'n rhan bwysig iawn o'n cyflog cymdeithasol, ac yn hanfodol i fynd i'r afael â'r argyfwng costau byw.

I'ch diweddaru ar faterion yn ymwneud â'r Sefydliad Banc Tanwydd a'r talebau sy'n cael eu darparu, mae gen i ddiddordeb mawr mewn clywed am y banc bwyd y buoch yn ymweld ag ef, nad oedd yn ymwybodol o hwn. Cynllun talebau tanwydd yw hwn yr ydym wedi ei gychwyn gyda'r Sefydliad Banc Tanwydd, sy'n gweithio'n uniongyrchol gyda banciau bwyd, fel y gwyddoch chi. Mae'n gynllun talebau tanwydd cenedlaethol. Ers mis Awst, mae'r Sefydliad Banc Tanwydd wedi ennyn cefnogaeth 69 o bartneriaid sy'n gallu cyfeirio cartrefi i gael talebau. Mae hynny'n cynnwys wyth partner cenedlaethol, ochr yn ochr â phartneriaid lleol o fewn pob awdurdod lleol. Mae talebau tanwydd eisoes wedi bod o fudd i dros 14,000 o bobl sy'n byw mewn cartrefi sy'n ei chael hi'n anodd. Mae'n bwysig ein bod yn cael y neges allan, o ran y talebau tanwydd, os oes gennych chi gysylltiadau yn eich etholaethau chi â phartneriaid, â banciau tanwydd. Mae'r holl awdurdodau lleol yn ymwybodol ohono hefyd, a Chyngor ar Bopeth. Rydym yn awyddus i wneud yn siŵr ei fod yn estyn allan, gan ei fod yn bwysig iawn. Ac wrth gwrs, mae hefyd yn cyrraedd aelwydydd oddi ar y grid hefyd, fel y gronfa cymorth dewisol.

Cyfrifoldeb y Dirprwy Weinidog Gwasanaethau Cymdeithasol, wrth gwrs, yw'r cyflog byw real a'r ffordd y mae'n cael ei dalu i weithwyr gofal cymdeithasol. Felly, mae'r sylwadau a'r pwyntiau hynny rydych chi wedi bod yn eu gwneud am estyniad y cyflog byw gwirioneddol yn bwysig, rwy'n gwybod, ac, ar sail traws-Lywodraethol, rydym yn mynd i'r afael â'r materion hyn gyda'n gilydd. Ond hefyd, rwy'n credu ei bod hi'n bwysig cydnabod sefyllfa gofalwyr. Roeddwn i'n bryderus iawn eto wrth weld nad yw newidiadau Llywodraeth y DU i'r gefnogaeth maen nhw'n ei rhoi ar gyfer costau byw eleni yn cynnwys unrhyw gymorth ychwanegol i ofalwyr. Ac er bod nifer o ofalwyr yn gallu cymhwyso ar gyfer budd-daliadau eraill, a gwnaethom sicrhau eu bod am fod yn gymwys ar gyfer ein cynllun cymorth tanwydd gaeaf eleni, rydym yn gwybod bod 28,000 o ofalwyr yng Nghymru nad ydynt yn gymwys. Felly, mae hyn yn rhywbeth, unwaith eto, yr ydym yn ei godi gyda Llywodraeth y DU, ac mae angen i ni wneud hynny'n glir.

Rwy'n bryderus iawn ein bod yn sicrhau, o'r diwedd, ein bod yn cael y neges hon allan am dderbyn y £400. Mae Llywodraeth y DU wedi sicrhau bod aelwydydd wedi derbyn hynny, ond nid yw pobl oddi ar y grid wedi ei dderbyn. Mewn gwirionedd rwyf wedi cael rhywfaint o adborth gan etholwyr yn dweud y bu'n fwy cymhleth na hynny o ran ei dderbyn pan fo nhw wedi eu symud—mae rhywfaint o arian wedi ei dynnu oddi ar filiau trydan a rhai oddi ar filiau nwy. Ond rwyf wedi ysgrifennu at y Gweinidog sy'n gyfrifol, yr Ysgrifennydd Gwladol sy'n gyfrifol, ac wedi gosod hyn i gyd allan, ac rwy'n hapus iawn i rannu'r llythyr yna â'r Aelodau heddiw.