5. Datganiad gan y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol: Costau Byw

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:02 pm ar 10 Ionawr 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 5:02, 10 Ionawr 2023

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Jack Sargeant, a diolch am godi'r mater hwn yn gyson o ran anghyfiawnder y trefniadau mesuryddion rhagdalu. Bydd eisiau atgoffa'r Aelodau, rwy'n siŵr, fod tua 200,000 o aelwydydd yng Nghymru yn dibynnu ar fesuryddion rhagdalu am eu prif gyflenwad nwy a thrydan—sef tua 15 y cant o'r holl aelwydydd. Mae dau ddeg pedwar y cant o denantiaid yn y sector rhentu preifat yn defnyddio mesuryddion rhagdalu ac mae bron i hanner ein tenantiaid tai cymdeithasol yn dibynnu ar fesuryddion rhagdalu. Dyna'r rhai sydd wedi eu taro waethaf gan y cynnydd yn y taliadau sefydlog sy'n cael eu cymhwyso i filiau cartrefi o fis Ebrill ymlaen. Yn wir, yn y gogledd oedd y cynnydd mwyaf ym Mhrydain—hyd at 102 y cant—ac rwy'n gwybod mai dyna pryd, Jack Sargeant, y gwnaethoch chi godi hyn, a dyna pryd gwnaethom ni feithrin partneriaeth â'r Sefydliad Banc Tanwydd. Yn wir, yn y banc bwyd yn Wrecsam yr ymwelais ag ef a lle gwnes i'r cyhoeddiad hwnnw y llynedd, lle'r oedd rhai banciau bwyd eisoes wedi bod yn codi eu cronfeydd eu hunain i ddarparu'r talebau tanwydd rhagdalu hyn. Mae'n cael effaith anghymesur o negyddol ar aelwydydd incwm isel i'r rhai ar fesuryddion rhagdalu.

Nawr, rwyf wedi dweud fy mod i wedi cwrdd â—ac mae fy natganiad ysgrifenedig yr wythnos diwethaf yn dangos fy mod i wedi cwrdd â—chyflenwyr ynni, ac rwyf wedi cael rhywfaint o sicrwydd nad yw aelwydydd yn cael eu symud i fesuryddion rhagdalu pan fydd ôl-ddyledion. Rwyf wedi ei gwneud hi'n gwbl glir y dylen nhw gael gwared ar daliadau sefydlog ar gyfer cwsmeriaid rhagdalu, a dyna rydym yn gweithio gyda nhw i'w archwilio—beth arall y gellir ei wneud. Ond rwyf wedi cael sicrwydd gan gyflenwyr ynni na fydd pobl yn cael eu symud i fesuryddion rhagdalu yn erbyn eu hewyllys, ond rydym yn gwybod bod hynny'n digwydd—yn enwedig i'r rhai sydd eisoes ar fesurydd clyfar. Rwy'n bryderus iawn o glywed bod 64 y cant o ddefnyddwyr mesuryddion clyfar wedi'u newid i'r dyfeisiau rhagdalu drytach yn hanner cyntaf y llynedd, felly rwy'n mynd i godi hynny eto gyda darparwyr ynni ar 23 Ionawr. Ond hefyd, Ofgem, mae'n hollbwysig eu bod nhw'n cydnabod hyn, ac mae gennym ni gyfarfodydd, mewn gwirionedd, ag Ofgem. Rwyf wedi cael cyfarfodydd; mae fy nghyd-Weinidog Julie James yn cyfarfod ag Ofgem yn rheolaidd, ac mae yna gyfarfod y prynhawn yma. Rwyf wedi gofyn i swyddogion godi'r mater o bobl yn cael eu gorfodi i fynd ar fesuryddion rhagdalu yn erbyn eu hewyllys yn y cyfarfod hwn ag Ofgem.