Part of the debate – Senedd Cymru am 5:46 pm ar 10 Ionawr 2023.
Diolch, Gweinidog, am yr wybodaeth ddiweddaraf heddiw. Rwyf i eisiau dechrau drwy grybwyll ein cyngor ieuenctid ardderchog ym Mhen-y-bont ar Ogwr, sydd hefyd, fel cynghorwyr, yn gwneud llawer iawn o waith yn eu hamser eu hunain. Heddiw fe wnaethon nhw bostio eu cod ymddygiad y maen nhw wedi'i greu, sy'n cynnwys bod yn anfeirniadol, parchu gwerthoedd eraill, yn ogystal â dim iaith liwgar na fepio. Person ifanc gwych arall yr hoffwn i dynnu sylw ato yw Tyler o Gorneli, a gymerodd ran, yn ystod yr etholiadau llywodraeth leol y llynedd, yn y cynllun treialu ynghylch pleidleisio o'i ysgol, Ysgol Gyfun Cynffig, yn y Pîl, fel pleidleisiwr tro cyntaf 16 oed, ac anogodd lawer, llawer mwy o'i gyd-fyfyrwyr i wneud yr un peth.
Roeddwn i eisiau codi un pwynt cyflym. Y llynedd, fe wnes i noddi cynllun mentora arweinyddiaeth Chwarae Teg, pryd daeth llawer o ferched ifanc i gael eu mentora gan lawer ohonom ni yma heddiw. Ac mae un o'r rhai a gafodd ei mentora, sef Seren, sy'n dod o Borthcawl, wedi mynd ymlaen i greu deiseb yn galw am fwy o gynrychiolaeth yma yn y Senedd ac yn ehangach. Fel dywed hi, mae hi eisiau i bobl sy'n gwneud penderfyniadau ar ran pobl Cymru adlewyrchu pobl Cymru, ac rwy'n gofyn i bawb gymryd golwg ar yr hyn y mae hi'n ymgyrchu drosto.
Ac yna, i orffen, roeddwn i eisiau codi rhai pryderon yr wyf i wedi'u cael gan Aelodau Senedd Ieuenctid Cymru, sydd wedi gwneud gwaith aruthrol ers iddyn nhw gael eu hethol gyntaf ym mis Rhagfyr 2018. Ond rwy'n gwybod, o siarad â rhai ohonyn nhw, y gall fod yn rhwystredig pan fydd argymhellion yn parhau yr un fath oherwydd nad ydyn nhw wedi cael eu gweithredu. Felly, er enghraifft, mae crynodeb yr adroddiad iechyd meddwl 'Young Minds Matter', a gafodd ei gyhoeddi ddiwedd y llynedd, bron yn union yr un fath ag adroddiad 2020. Gall hyn fod yn ddiflas iawn i Aelodau ein Senedd Ieuenctid, sydd, gobeithio, eisiau mynd ymlaen i fod yn eiriolwyr dros eraill, cynghorwyr ac Aelodau'r Senedd yn y dyfodol. Felly, fy nghwestiwn i, mewn gwirionedd, Gweinidog, yw: sut ydym ni'n mynd i sicrhau bod y canlyniadau hyn o'r arolwg hwn a'r gwaith sy'n cael ei wneud wir yn gwneud newid ystyrlon, gweladwy sy'n rhoi sicrwydd i'n pobl ifanc yn enwedig bod Llywodraeth Cymru yn weithredol ac yn gwrando? Mae yna lawer o bobl ifanc sy'n ceisio ymgysylltu â'r systemau hyn a'r strwythurau sydd ar waith, ond mae angen iddyn nhw weld mewn gwirionedd fod pethau'n cael eu gwneud.