Part of the debate – Senedd Cymru am 5:52 pm ar 10 Ionawr 2023.
Ydy, mae hwnnw'n bwynt pwysig a diddorol iawn, mewn gwirionedd, bod yr annibynwyr yn grŵp mawr iawn, iawn o unigolion o ran llywodraeth leol. Felly, mae'n anoddach i gael y math yna o ddull strategol y byddwn ni, gobeithio, yn ei ddefnyddio o fewn ein pleidiau o ran nodi a meithrin grŵp mwy amrywiol o bobl ar gyfer y dyfodol. Yn sicr, byddaf i'n rhoi rhywfaint mwy o ystyriaeth i'r pwynt hwnnw am gefnogaeth i graffu o ran cael mynediad at gyngor a'r ystod o gefnogaeth y bydd ei angen arnynt—y bydd cynghorwyr ei angen—o ran ymgymryd â chraffu'n effeithiol.
Rydym yn ystyried pa ganllawiau pellach allai fod eu hangen, ond hefyd y pwynt pwysig hwnnw ynglŷn â p'un a ddylai hyfforddiant gorfodol fod ar waith i gynghorwyr hefyd. Rwy'n credu, o bosib, mai un o'r meysydd hyfforddi y dylem ni fod yn ei ystyried fyddai craffu effeithiol hefyd. Oherwydd, pan fydd pobl yn dod yn gynghorydd am y tro cyntaf, mae hyn i gyd yn newydd. Dydych chi ddim yn gwybod pa gwestiynau i'w gofyn, o reidrwydd, a dydych chi ddim yn gwybod beth yw'r llwybrau cywir i'w dilyn i gael yr atebion rydych chi eu hangen.
Felly, rwy'n credu bod angen i ni fod yn ystyried pa gefnogaeth bellach allai fod yn angenrheidiol ar gyfer trefniadau craffu, ac roedd y pwynt wedi'i wneud yn dda iawn mai menywod sy'n aml yn gwneud y gwaith craffu, sy'n bwysig yn fy marn i hefyd, pan fyddwn yn meddwl am fod ag amgylcheddau lle mae pobl yn teimlo'n gyfforddus ac yn gallu ymgymryd â'r rôl. Felly, rwy'n credu bod y sesiwn y prynhawn yma wedi rhoi rhywbeth i mi gnoi cil drosto ar gyfer rhai pethau pellach y gallwn ni fod yn eu gwneud yn y gofod hwn.