Part of 1. Cwestiynau i’r Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 1:52 pm ar 18 Ionawr 2023.
Credaf fod yr enghraifft a roddwch yn tynnu sylw at y penderfyniadau anodd y mae awdurdodau lleol yn eu hystyried ar hyn o bryd, ac maent yn cwmpasu ystod eang iawn o faterion sydd o bwys i'w trigolion. Felly, mae'n rhaid gwneud penderfyniadau, wrth gwrs, drwy lens Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, felly bydd angen iddynt ystyried beth y mae'r penderfyniadau a wnânt yn ei olygu o ran cymunedau cynaliadwy. Ac wrth gwrs, bydd yr asesiadau o'r effaith ar gydraddoldeb yn bwysig hefyd o ran deall yr effaith ar bobl â nodweddion gwarchodedig penodol: ar fenywod, pobl hŷn, a roesoch fel enghreifftiau.
Felly, gwn y bydd cynghorau'n gwneud y gwaith hwnnw'n ddiwyd, ond gwn y bydd yn rhaid i gynghorau wneud rhai penderfyniadau anodd, oherwydd maent yn siarad â mi ynglŷn â'r bylchau sy'n dal i fodoli yn y cyllid sydd ganddynt ar gyfer y flwyddyn nesaf. A gwn eu bod yn nodi rhai o'r cynigion hynny yn eu hymgynghoriadau â thrigolion lleol. Felly, yn amlwg, bydd yn rhaid iddynt wrando'n ofalus iawn ar yr hyn y mae trigolion lleol yn ei ddweud wrthynt yw eu blaenoriaethau ar gyfer eu cymunedau wrth iddynt symud ymlaen. Ond fel y dywedaf, rydym wedi darparu'r setliad gorau posibl i awdurdodau lleol. Credaf y byddai’n rhaid ichi fynd yn bell, yn ôl pob tebyg, i ddod o hyd i arweinydd llywodraeth leol y byddai’n well ganddynt fod yn Lloegr nag yng Nghymru, ac mae’n debyg y byddech yn dod o hyd i sawl un yn Lloegr y byddai’n well ganddynt fod yma hefyd. Y rheswm am hynny yw ein bod, drwy gydol blynyddoedd hir cyni, yn dal i ddiogelu llywodraeth leol hyd eithaf ein gallu. Felly, mae hynny'n parhau i fod yn wir, ein bod yn eu diogelu yn y flwyddyn ariannol nesaf hyd eithaf ein gallu. A disgrifiais yn gynharach yn y sesiwn hon y gwaith anodd a wnaethom i ailgyfeirio arian tuag at lywodraeth leol ac iechyd o feysydd eraill y Llywodraeth.