6. Dadl y Ceidwadwyr Cymreig: Ynni adnewyddadwy ar y môr

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:08 pm ar 18 Ionawr 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Samuel Kurtz Samuel Kurtz Conservative 5:08, 18 Ionawr 2023

(Cyfieithwyd)

Yn sicr. Rwy'n ddiolchgar iawn i'r Aelod am ei ymyriad, ac rwy'n rhannu ei bleser ynghylch y cyhoeddiad gan Ysgrifennydd Gwladol Cymru. Byddai wedi bod yn braf pe bai'r Gweinidog wedi crybwyll hynny yn ei datganiad yn gynharach, i gefnogi rhywbeth cadarnhaol. Nid wyf yn un i gilio rhag dweud bod Llywodraeth Cymru wedi gwneud rhywbeth da ar ryw bwynt—nid yw'n digwydd yn aml, rwy'n cyfaddef—ond byddai'n braf pe bai Llywodraeth Cymru'n gallu edrych i fyny'r M4 a dweud, 'Roedd hwnnw'n syniad da, Lywodraeth y DU; diolch yn fawr am hynny.' Oherwydd dyna a wnaeth T.C. Davies gyda'r datganiad heddiw.

Gydag ynni adnewyddadwy ar y môr—. Os caf fynd yn ôl at fy araith, gydag Offshore Renewable Energy Catapult, porthladd Aberdaugleddau, Ynni Môr Cymru, RWE, Blue Gem Wind, Valero, Dragon LNG, South Hook LNG, Floventis Energy, Blue Flow Energy—gormod i'w henwi—gallwn sicrhau mai sir Benfro fydd y prif benrhyn cynhyrchu ynni, gan gefnogi cadwyni cyflenwi, fel y dywedodd Tom Giffard, a chyflogaeth ar hyd a lled Cymru—y rhagolygon gwaith a grybwyllwyd gan Sam Rowlands yn ei gyfraniad yn gynharach y prynhawn yma.

Ond fel y clywsom gan Paul Davies ac Altaf Hussain, ni ddaw'r cyfleoedd i ben yn y fan honno. Mae cais Celtic Freeport yn brosiect trawsnewidiol a fydd yn cyflymu llwybr Cymru tuag at sero net, yn datgarboneiddio coridor diwydiannol de Cymru, ac yn cefnogi twf diwydiant newydd drwy gyflwyno gwynt arnofiol ar y môr, cynhyrchiant hydrogen, ynni morol a thanwydd glân, cynaliadwy. Soniodd yr Aelod dros Ynys Môn, Rhun ap Iorwerth, am ei gefnogaeth i gais porthladd rhydd yng Nghaergybi; rwy'n cytuno'n llwyr ag ef y dylid derbyn dau gais yng Nghymru. Rwy'n credu ei fod yn syniad gwych. Wyddoch chi beth rwy'n ei feddwl? Oherwydd bod dau Weinidog Llywodraeth Cymru, a dau Weinidog Llywodraeth y DU, ar y panel sy'n gwneud penderfyniadau, rwy'n falch y byddant yn gallu gwrando ar alwadau Rhun, galwadau Paul a fy ngalwadau innau y prynhawn yma y dylai Cymru gael dau borthladd rhydd.

Ond dyma beth y gall porthladd rhydd ei roi i'r môr Celtaidd: gall gynhyrchu £5.5 miliwn mewn buddsoddiad newydd, gall ddod â dros 16,000 o swyddi gwyrdd newydd o ansawdd uchel ac ysgogi £1.4 biliwn mewn seilwaith porthladdoedd, y gwelliannau i seilwaith porthladdoedd y clywsom amdanynt y prynhawn yma, gan sicrhau symudiad cyntaf o fantais yn y farchnad wynt arnofiol fyd-eang, a dod â'r cyfleoedd cyffrous hyn i dde-orllewin Cymru. Mae buddsoddi mewn ardaloedd lle ceir seilwaith yn barod yn gyfle i weithio gyda'r potensial diamheuol—soniodd Delyth am y potensial hwnnw—i wella'r cyfleoedd sydd gennym a chefnogi'r newid ar draws y diwydiant tuag at garbon sero a sero net. Drwy wyddoniaeth a datblygiadau technolegol y gwnawn atal effeithiau niweidiol newid hinsawdd. O ynni gwynt arnofiol ar y môr ar raddfa fawr, bydd cynnydd technolegau ynni'r llanw ac ynni'r tonnau, a chynnyrch hydrogen glas a gwyrdd, y môr Celtaidd a dyfroedd arfordirol Cymru yn helpu i ddarparu ynni glân a chyflogaeth am genedlaethau i ddod.

Soniodd Carolyn Thomas am y rhwystrau sydd yn y ffordd, a defnyddiodd gyfle ei chyfraniad pum munud i ladd ar Lywodraeth y DU unwaith eto, sef yr hyn rydym wedi dod i'w ddisgwyl—rwyf i wedi dod i'w ddisgwyl—yn yr agos at ddwy flynedd y bûm yn y Siambr hon: lladd ar y Llywodraeth yn ddiddiwedd heb unrhyw ddealltwriaeth o beth yw'r materion dan sylw. Ond yr hyn sydd angen inni ei wneud yw cydweithio. Dyma gyfle y gallwn i gyd ei weld, felly pam ein bod yn ysgwyd ein pennau, Weinidog? Pam nad ydym yn gweld y potensial sydd yno? Rwy'n fodlon derbyn ymyriad, Weinidog.