Nid oes gennyf ddigon o amser i ddisgrifio'r niwed y credaf y byddai cael y Ceidwadwyr wrth y llyw yn ei achosi i'r gwasanaeth iechyd gwladol. Fe symudaf ymlaen yn gyflym, ac yn ôl at y sylwadau a glywsom gan y Gweinidog iechyd, a oedd unwaith eto'n osgoi'r bai, dro ar ôl tro, a dywedodd fod y galw wedi bod yn ddigynsail. Wrth gwrs fod y galw'n ddigynsail, ond mae'r galw digynsail hwnnw'n rhan o'r hyn sy'n creu'r argyfwng. Mae'n fethiant i ymdrin â'r galw digynsail hwnnw, a'r ffactorau hynny sydd wedi arwain at y galw digynsail hwnnw a blynyddoedd o gamreoli'r agenda ataliol y mae gwir angen inni weld newid gêr arni neu byddwn yn ôl yma ymhen 25 mlynedd eto yn siarad am yr un problemau.

Roedd y Gweinidog am roi'r bai ar y cytundeb cydweithio. Mae yna reswm da iawn pam fod iechyd—. Mae gofal cymdeithasol, yn sicr iawn, yn y cytundeb cydweithio. Mae rheswm da iawn pam nad yw iechyd yno, gan ein bod yn anghytuno â dull Llywodraeth Cymru o ymdrin ag iechyd, a dyna pam na allwn gytuno ar ffordd ymlaen ar hynny. Ond gwrthododd y Gweinidog ddefnyddio'r gair 'argyfwng', gan fabwysiadu agwedd debyg i'r Prif Weinidog wythnos yn ôl: 'Weithiau mae'n teimlo fel argyfwng', 'Mae yna ddyddiau pan fo'n wael.' Roedd Carolyn Thomas yn hapus i gyfaddef bod yna argyfwng yng Nghymru, fel yng ngweddill y DU, fel y dywedodd. Fe glywsom eich arweinydd Llafur, Syr Keir Starmer, yn dweud heddiw fod yna argyfwng iechyd, a galwodd ar Rishi Sunak i roi'r gorau i feio eraill ac ysgwyddo rhywfaint o gyfrifoldeb a chyfaddef bod y GIG, o dan ei oruchwyliaeth ef, mewn argyfwng. Wel, o dan eich goruchwyliaeth chi, mae'r GIG mewn argyfwng yng Nghymru, ac mae'n fy mhoeni'n fawr na wnewch chi gyfaddef hynny.

Sylwadau pwysig iawn gan Cefin Campbell, a ddywedodd na ddylem byth dderbyn normaleiddio cyflwr presennol y GIG. Mae hynny'n golygu peidio â derbyn bod yn rhaid iddi fod fel hyn. Mae hynny'n golygu derbyn bod y rhain yn amseroedd eithriadol ac felly, fod angen inni gamu i'r adwy, ei dderbyn am yr hyn ydyw, sef argyfwng. Gallwch ei alw'n 'emergency' os hoffwch—yr un gair ydyw yn Gymraeg. Ond mae angen inni gael y cyfaddefiad fod rhaid i rywbeth gwahanol ddigwydd.

Fel finnau, nid oedd Russell George yn bychanu maint yr her. Fe wnaeth y pwynt hefyd ein bod yn defnyddio geiriau'n ofalus. Rydym yn defnyddio 'camreoli' yn ofalus, rydym yn defnyddio 'argyfwng' yn ofalus. Fe wnaf fesur fy ngeiriau'n ofalus a gofyn iddo bwyso ar ei feistri Ceidwadol i fynd i'r afael â'r modd truenus y caiff gwasanaethau cyhoeddus eu tanariannu. Rwy'n cytuno â'r Gweinidog Llafur ar hynny. Ond ni all guddio y tu ôl i'r realiti, oherwydd mae ganddi gyfrifoldeb i gyflawni ar gyfer y GIG yng Nghymru. Fel y dywedodd Llyr Gruffydd, ni all ymwrthod â'r cyfrifoldeb.

Rwyf am orffen gyda dyfyniad o fyd busnes. Mae'r hanner cyntaf yn dweud,

'Mae rheoli'n ymwneud â gwneud pethau'n iawn.'

Rwyf wedi cyhuddo Llafur eto heddiw, fel y gwneuthum sawl gwaith yn y gorffennol, o fod yn rhy reolaethol yn ei dull o redeg y GIG. Felly, mae rheolaeth yn ymwneud â gwneud pethau'n iawn. Yn anffodus, yn rhy aml nid yw Llywodraeth Cymru wedi bod yn gwneud rhai o'r pethau allweddol yn iawn. Ond mae yna ail hanner i'r dyfyniad:

'Mae rheolaeth yn ymwneud â gwneud pethau'n iawn; mae arweinyddiaeth yn ymwneud â gwneud y pethau iawn.'

Mae angen gwneud y pethau iawn nawr yn fwy nag erioed. Dyna'r arweinyddiaeth y mae pobl eisiau ei gweld gan Lywodraeth Cymru. Mae hynny'n golygu gwneud pethau'n wahanol, gan gyfaddef ei bod hi'n argyfwng, neu bydd yr argyfwng yn dyfnhau.