Diolch, Delyth. Rwy'n credu bod llawer i gytuno arno yna, ac wedyn fe alla i egluro ychydig o ran y sefyllfa yr ydym ni ynddi. Felly, dim ond o ran y grid ei hun, mae'r grid cenedlaethol yn un o'r darnau ohono a gafodd ei enwi waethaf, mewn gwirionedd, oherwydd nid yw'n ddim o'r fath; mae'n gyfres o wahanol sefydliadau sy'n defnyddio darnau gwahanol o'r grid. Bu'n ymatebol iawn yn y gorffennol. Nid yw ond wedi ymateb i alwadau cwsmeriaid am gysylltiad grid mewn lle penodol cyn iddo gael ei ddefnyddio. Mae absenoldeb cynllunio wedi bod—wel, rydym ni yn y sefyllfa yr ydym ni ynddi oherwydd absenoldeb cynllunio ac absenoldeb diogelu i'r dyfodol, oherwydd rwy'n credu y bu hi'n amlwg ers amser maith bod angen y grid, hyd yn oed ar gyfer pethau fel band eang a gwefru cerbydau trydan, heb sôn am unrhyw strategaeth ddiwydiannol, ac yn syml, nid yw wedi cael ystyriaeth.

Rydym ni wedi bod yn galw amdano, fel plaid, ers ymhell cyn datganoli a byth ers datganoli—y dylai fod naill ai'n wasanaeth cenedlaethol, yr ydym yn dal i gredu, neu, o leiaf, y dylid ei gynllunio ac y dylai'r grid cenedlaethol ystyried strategaeth fuddsoddi o flaen llaw, hyd yn oed pe byddid yn adfer costau wedyn. Rydym o'r diwedd wedi cario'r dydd o ran sefydlu dyluniad rhwydwaith cyfannol ar gyfer Cymru bellach, ac mae hynny'n gam enfawr ymlaen o ran yr hyn y gallwn gynllunio ar ei gyfer, ac mae hynny'n broses sy'n parhau i raddau helaeth; mae fy swyddogion yn ymwneud yn fawr â llawer o'r glo mân. Ond, wyddoch chi, byddai'n llawer gwell pe na bai'n cael ei wneud er mewn creu elw i gyfranddalwyr, ac rwy'n credu mai athroniaeth wleidyddol yn unig yw hynny ei bod yn annhebygol y bydd y meinciau gyferbyn yn ei rhannu, ond rydyn ni'n sicr yn ei rhannu. O leiaf, hoffwn ei weld fel cwmni nid-er-elw.

Ond, mewn gwirionedd, y peth mawr yma yw'r cynllunio. Felly, rydym yn falch eu bod, o'r diwedd, wedi gweld rhywfaint o synnwyr ac yn edrych ar ddylunio rhwydwaith cyfannol. Mae hynny wedi cael ei ysgogi'n rhannol gan y datblygwyr ynni adnewyddadwy mawr, sy'n amlwg yn sgrechian am y ffaith—dywedodd y Prif Weinidog ei hun—y byddant yn cael yr ynni i'r traeth ac yna y byddant yn chwilio am blwg. Ble mae'r plwg? Mae hynny'n fater mawr iawn i ni; mae'n rhaid i ni fwrw ymlaen â hynny ac mae'r cynlluniau hynny'n mynd rhagddynt ar gyflymder. Mae llawer o fanylion ynghylch hynny, Dirprwy Lywydd, yr wyf wedi manylu arnynt sawl gwaith yn y Siambr, ac ni fyddaf yn eu hailadrodd.

O ran y targedau rydym ni wedi'u gosod, mae rhai materion yn ymwneud â'r ganran o ynni a gynhyrchir. Mae gennym ni gyfran chwerthinllyd o ynni nwy'r DU a gynhyrchir yma yng Nghymru drwy ddamwain hanesyddol flaenorol, yr hoffwn weld ei waredu, ac mae hynny, yn amlwg, yn effeithio ar y ganran, ond rydym yn gwneud cynnydd da tuag ato. Mae'r data diweddaraf sydd gennym ni yn dangos bod ynni adnewyddadwy wedi cynhyrchu'r hyn sy'n cyfateb i 55 y cant o'n defnydd o drydan, o gymharu â tharged o 70 y cant erbyn 2030. Felly, y rheswm rwy'n gwneud hyn heddiw yw oherwydd ein bod ni'n credu y bydd y targed hwnnw'n cael ei gyrraedd ac rydyn ni'n ceisio cynyddu ein huchelgais. Rwy'n credu mai dyna'r peth iawn i'w wneud, felly rydyn ni'n wirioneddol gredu y bydd y 70 y cant yn cael ei fodloni a nawr gallwn ni fynd ymhellach. Rydyn ni hefyd wedi cyflawni tua 90 y cant o'n targed o 1 GW o gapasiti ynni adnewyddadwy i fod dan berchnogaeth leol erbyn 2030. Amcangyfrifir bod hynny'n 0.9 GW o gynhyrchu erbyn 2021, felly mae hynny hefyd yn dda iawn. Ond, yr hyn sy'n ein dal ni'n ôl yw'r grid. Dyna'r pwynt: byddai gennym ni lawer mwy o'r prosiectau hyn yn dod ymlaen. Llawer mwy o fusnesau domestig, ffermydd neu beth bynnag fyddai eisiau cysylltu ynni adnewyddadwy pe bai'r grid yn addas i'r diben, ac mae hynny'n llestair go iawn i ni, ac felly mae angen i ni weithio ar hynny.

Byddwn yn datblygu fel rhan o'n cytundeb cydweithredu, gwmni rwy'n siŵr eich bod i gyd yn ymwybodol ohono, Ynni Cymru. Rwy'n gobeithio'n fuan iawn y byddwn yn gallu gwneud rhai cyhoeddiadau am allu'r cwmni hwnnw i ymyrryd wrth gynorthwyo pobl i gynhyrchu mwy o ynni cymunedol. Mae yna gryn uchelgais ar draws y wlad ar gyfer hynny, ac rwy'n siŵr y gallwn ni weithio gyda phobl. Er hynny, bydd yn rhaid i ni edrych ar gridiau caeedig, oherwydd allwn ni ddim cael y cysylltiadau grid. Ond mae'n rhaid i ni sicrhau bod y gridiau caeedig hynny'n abl i weithredu, fel y gallwn ni gysylltu pan gawn ni'r grid sydd ei angen arnom. Felly, byddwn ni'n meddwl yn greadigol yn hynny o beth, i wneud yn siŵr y gall bobl wneud hynny.

A'r darn olaf wnaethoch chi ofyn i mi amdano oedd y darn am ddatgarboneiddio. Yn amlwg, rydw i wedi dweud nifer o weithiau beth rydyn ni'n ei wneud am y dechnoleg gywir ar gyfer y tŷ cywir. Byddwn, ar ôl i ni gael hynny'n barod, yn dechrau edrych ar ddefnyddio cymorth grant ac yn y blaen, ar gyfer yr aelwydydd tlotaf a gwaethaf eu deunydd yn gyntaf, i wneud yn siŵr y gallwn ni gyflawni hynny. Rydyn ni bellach yn gweithio gydag awdurdodau lleol, a gallai fod yn rhan o Ynni Cymru—mae'n cael ei drafod. Byddwn ni'n gweithio i weld a allwn ni wneud prosiectau datgarboneiddio cymunedol—felly, byddai'r holl dai mewn cymuned benodol, oherwydd eu bod nhw'n aneffeithlon iawn o ran ynni, yn dod at ei gilydd i wneud darnau o waith, sy'n ei wneud yn fwy fforddiadwy i bob un ohonyn nhw. Mae hynny'n golygu eich bod chi'n cael cymunedau cyfan yn ymuno ar yr un pryd. Felly, mae nifer o gynlluniau ar y gweill gyda hynny.