Diolch yn fawr. Mae 'Edrych Ymlaen Gyda'n Gilydd: Fframwaith Proffesiynau Perthynol i Iechyd Cymru' yn nodi'r newidiadau sy'n ofynnol gan weithwyr proffesiynol perthynol i iechyd a'u cyflogwyr i sicrhau bod iechyd a gofal cymdeithasol yn sicrhau'r ansawdd a'r gwerth uchaf o'r proffesiynau pwysig hyn. Mae 'Cymru Iachach' yn nodi ein gweledigaeth ar gyfer galluogi pobl i fyw gartref, mor annibynnol â phosib, cyhyd ag y bo modd. 

Mae'r gweithwyr proffesiynol perthynol i iechyd, neu AHPs, yn rhagori wrth ddarparu triniaethau sy'n arbennig o werthfawr wrth gefnogi anghenion cymhleth pobl sy'n fregus neu sy'n byw gyda chyflyrau iechyd hirdymor. Maent yn grŵp o 13 o broffesiynau unigryw, fel ffisiotherapyddion, therapyddion galwedigaethol, dietegwyr a seicolegwyr. Ar hyn o bryd, mae cyfran rhy fach o AHPs yn hygyrch yn y gwasanaethau sylfaenol a chymunedol a ddisgrifir yn y model gofal sylfaenol i Gymru.

Ni all llawer o bobl sydd angen arbenigedd AHPs gael mynediad uniongyrchol iddyn nhw'n ddigon cynnar i wneud y gorau o'u hiechyd a'u lles neu wella adferiad. Gall hyn olygu bod pobl yn cael eu derbyn i'r ysbyty pan allen nhw fod wedi cael eu trin gartref, neu nad oes modd eu rhyddhau o'r ysbyty pan fydd eu triniaeth acíwt wedi'i gwblhau. Heb wasanaethau AHP cymunedol, gall pobl symud i ofal preswyl neu nyrsio yn gynharach nag y gallai fod wedi digwydd fel arall, gan ychwanegu at y pwysau ar ein gwasanaethau gofal cymdeithasol.

Heddiw, rwy'n cyhoeddi y bydd £5 miliwn ar gael o fis Ebrill 2023 i greu swyddi AHP ychwanegol mewn gwasanaethau sylfaenol a chymunedol i helpu i ddarparu dewisiadau amgen i dderbyn cleifion i'r ysbyty a lleihau'r ddibyniaeth ar ofal cymdeithasol hirdymor. Mae'r buddsoddiad rheolaidd hwn yn cefnogi ymrwymiadau ein rhaglen lywodraethu ym maes gofal sylfaenol a chymunedol, gan gynnwys gwella mynediad at weithwyr iechyd proffesiynol a dod â gweithlu ehangach ynghyd mewn system gofal sylfaenol diwygiedig. Bydd yn creu swyddi ar gyfer AHPs cofrestredig a gweithwyr cymorth. Er enghraifft, bydd staff ychwanegol mewn timau adnoddau cymunedol yn helpu i weithredu'r rhaglen seilwaith cymunedol neu ehangu gwasanaethau megis ysbyty yn y cartref.

Mae cynyddu adsefydlu cymunedol a therapi yn y gymuned yn sicrhau bod modd rhyddhau pobl gyda'r gefnogaeth gywir i'w galluogi i gwblhau eu hadferiad gartref. Mae adsefydlu neu ailalluogi cymunedol yn helpu pobl i adennill eu gallu a'u hyder i wneud y pethau sy'n bwysig iddyn nhw yn eu bywyd bob dydd, gan alluogi mwy o bobl i fyw'n annibynnol heb orfod dibynnu ar ofal cymdeithasol hirdymor diangen. Bydd hynny'n ein helpu i ddarparu'r gwasanaethau hollbwysig hyn i'r bobl sydd eu hangen fwyaf.

Gellir defnyddio'r buddsoddiad hwn hefyd i ddatblygu neu ehangu gwasanaethau i atal derbyniadau i ysbytai. Er enghraifft, gallai hyn alluogi parafeddygon i atgyfeirio'n uniongyrchol i dimau cymunedol i ymateb i gwympiadau neu therapi yn hytrach na mynd â phobl i'r ysbyty os nad oes ei angen arnynt.

Mae llawer o enghreifftiau o wasanaethau AHP arloesol sy'n darparu mynediad uniongyrchol, cynnar at ymyrraeth, adsefydlu ac ailalluogi cymunedol a thriniaethau cymhleth eraill yn y gymuned. Mae angen i ni ddarparu'r rhain yn fwy cyson ledled Cymru yn unol â'n holl raglenni cenedlaethol. Mae gwasanaethau therapi galwedigaethol awdurdodau lleol a llawer o wasanaethau ffisiotherapi'r GIG eisoes yn hygyrch yn uniongyrchol. Ym Mwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe, mae podiatreg, therapi iaith a lleferydd plant a gwasanaethau therapi galwedigaethol plant yn hygyrch yn uniongyrchol.