6. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Cynyddu Nifer y Gweithwyr Proffesiynol Perthynol i Iechyd mewn Gofal Sylfaenol a Chymunedol

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:10 pm ar 24 Ionawr 2023.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 5:10, 24 Ionawr 2023

Diolch yn fawr, Rhun, ac mae'n rili lyfli i gael ymateb positif pan ŷn ni'n sôn am iechyd, so diolch am hynny. Mae'r rhain yn bobl newydd ŷn ni'n croesawu i'r system. Pan ŷch chi'n sôn am arian, mae'n rhaid inni wneud dewisiadau, onid oes e, ac rŷn ni wedi dewis nawr dod â mwy o bobl mewn i'r rôl yma. Ac felly, yn amlwg, mae'n rhaid ichi wneud dewis pan ŷch chi'n gwneud y dewis hwnnw, a gallem ni wedi rhoi'r arian yna at gynyddu eu cyflogau nhw, so mae'r pethau yma yn rili anodd, ond allwch chi ddim cael y ddau. A dyna yw'r gwahaniaeth rhwng llywodraethu a pheidio â llywodraethu; mae'n rhaid inni wneud y dewisiadau anodd hynny.

O ran hyfforddi mwy o weithwyr, mae yna hyfforddiant, fel ŷch chi wedi'i glywed, o ran HEIW. Mae hwnna eisoes—mae pipeline yn dod. Hyfforddiant ychwanegol: ŷn ni mewn trafodaethau, fel ŷch chi'n ei wybod, gyda'r undebau ar hyn o bryd, ac un o'r pethau maen nhw'n keen iawn i'w weld yw creu amser fel eu bod nhw yn gallu parhau â'u hastudiaethau nhw, ac yn amlwg bydd hwnna'n rhan o'r trafodaethau. Dwi'n meddwl ei fod e'n bwysig hefyd ein bod ni yn tanlinellu mai nid jest allied health professionals ŷn ni'n sôn amdanyn nhw fan hyn; mae support workers yr un mor bwysig. Felly, mae'n rhaid ichi gael pobl broffesiynol i wneud yn siŵr bod y support workers yn gweithio yn y ffordd iawn. Felly, mae hwnna, i fi, yn mynd i fod yn elfen rili bwysig.

Roedd diddordeb gen i i weld eich pump pwynt chi, a dwi jest wedi nodi bod hwn yn cyffwrdd â lot o'r pwyntiau hynny, yn sicr o ran atal—mae hwnna yn rhan, fel ŷch chi yn ei ddweud, o atal problemau. Mae treial gweld pwy sydd yn debygol o fod angen help yn yr ysbyty, mae rhoi'r help yna mewn cyn iddyn nhw fynd i'r ysbyty, i fi, yn mynd i fod yn hollbwysig o ran ble ŷn ni'n mynd yn y dyfodol. Felly, mae atal, ac mae'r bobl yma yn mynd i fod yn allweddol.

Rhyngweithio rhwng iechyd a gofal cymdeithasol, wel, dyma'r maes ŷn ni'n sôn amdano fe. Mae'n rhaid i ofal cymdeithasol—. Mae eisiau inni adeiladu timau yn ein cymuned, a bydd yn rhaid i'r rhain gydweithio. Ac maen nhw eisoes yn cydweithio. Felly, mae yna £144 miliwn eisoes yn cael ei wario ar y cyd rhwng iechyd a gofal. A sôn am yr angen i fod yn cael gofal gwydn sy'n addas ar gyfer y dyfodol, wel, os ŷch chi'n edrych ar broffil demograffig ein gwlad yn y dyfodol, bydd angen lot o help yn y maes yma ac, i fi, mae hwn yn mynd i fod yn gam allweddol i wneud yn siŵr ein bod ni'n paratoi ar gyfer y dyfodol yna sy'n mynd i fod yn heriol dros ben.

Ac un o'r pethau eraill dwi'n meddwl sy'n werth ei nodi yw, os ydy pobl yn cael help reablement, ŷn ni'n gwybod, o dystiolaeth, fod y gofyn am ofal am yr hirdymor yn gostwng 70 y cant, a bod y pecyn gofal yn gostwng. So, i fi, hwn yw'r golden ticket; hwn yw'r ffordd allan, ac mae'n rhaid inni wneud lot mwy yn y maes yma. Dyna beth yw rhan o'r cynllun yma.