6. Pa gyngor cyfreithiol y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'i roi i Lywodraeth Cymru ar effaith Bil Streiciau Trafnidiaeth (Lefelau Gwasanaeth Lleiaf) Llywodraeth y DU ar y setliad datganoli? OQ58999

Mae'r Bil hwn yn ddiangen ac mae'n annoeth. Mae'n torri ar draws datganoli ac yn ceisio tanseilio ein dull o weithredu mewn partneriaeth gymdeithasol yma yng Nghymru. 

Unwaith eto, Gwnsler Cyffredinol, enghraifft arall o ddeddfwriaeth ymosodol gan Dorïaid y DU, un sy'n ceisio creu rhaniadau rhwng gweithwyr. Mae'n ceisio gwneud iawn am 12 mlynedd o fethiant y Torïaid drwy feio gweithwyr allweddol. Hwy yw'r union weithwyr y gwnaethant glapio iddynt yn ystod y pandemig. Gwnsler Cyffredinol, mae'r hawl i streicio'n hawl sylfaenol, a dylai arweinwyr ar draws y Deyrnas Unedig bob amser geisio trafod, nid bygwth gweithwyr allweddol drwy gael gwared ar eu hawliau. Yr wythnos nesaf, byddaf yn sefyll mewn undod â TUC Cymru yn eu rali genedlaethol i amddiffyn rhyddid gweithwyr. Mae hwn yn fater hynod bwysig i weithwyr a'u teuluoedd ledled Cymru. Wrth i'r ddeddfwriaeth ymosodol hon wneud ei ffordd drwy Dŷ'r Cyffredin, a wnewch chi ddod yn ôl i'r Siambr hon a rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i Aelodau'r Senedd ar y camau y gall Llywodraeth Cymru eu cymryd i liniaru ei heffaith yng Nghymru? 

Diolch, unwaith eto, am godi mater hawliau sifil sy'n anhygoel o bwysig a rhywbeth sydd hefyd yn effeithio ar ddatganoli. Mae'n werth dweud, onid yw, pan gododd y mater hwn gyntaf ynghylch lefelau gwasanaeth lleiaf, ei fod yn ymwneud â thrafnidiaeth, ac wrth gwrs roedd yn Fil a gyflwynwyd, rwy'n meddwl, ym mis Tachwedd y llynedd. Yn y Bil hwnnw, roedd yn ddiddorol o leiaf, er mor ddiangen, fod y Bil yn cynnwys gofyniad i geisio cytundeb gwirfoddol gydag undebau llafur dros lefelau gwasanaeth lleiaf ac roedd yn darparu mecanwaith ar gyfer cyflafareddu lle na ellid cyflawni hynny. Nid yn unig y mae'r Bil hwn bellach wedi'i ymestyn i gynnwys ystod gyflawn bron o wasanaethau cyhoeddus, mae'r gofynion i geisio cytundeb gyda'r undebau llafur wedi'u tynnu allan ohono. Tynnwyd y system gyflafareddu allan ohono hefyd wrth gwrs. Felly, beth mae'n ei wneud? Mewn gwirionedd mae'n creu pŵer cwbl fympwyol, pŵer Harri VIII o'r radd waethaf, i'r Ysgrifennydd Gwladol. Felly fe allech gael Ysgrifennydd Gwladol yn eistedd yn ei swyddfa yn Llundain, er enghraifft, yn penderfynu beth fyddai'r lefelau gwasanaeth lleiaf a fyddai'n briodol ar gyfer y gwasanaeth ambiwlans yn ne Morgannwg. Mae'n nonsens llwyr ac mae'n afresymol. Rwy'n meddwl bod iddo nifer o oblygiadau eraill hefyd. Rwy'n credu ei fod yn herio confensiynau'r Sefydliad Llafur Rhyngwladol ar ryddid i ymgysylltu yn sylweddol. Rwy'n credu y gallai'n hawdd gystadlu â'r cytundeb masnach a chydweithredu sy'n ei gwneud yn ofynnol inni gydymffurfio â chytundebau rhyngwladol, neu ei danseilio, ac rwy'n credu y gallai fod materion hawliau dynol sylweddol yn codi ohono hyd yn oed.

Dyma ddeddfwriaeth nad oes mo'i hangen. Nid oes angen y ddeddfwriaeth hon arnom yng Nghymru ac fel y dywedais yr wythnos diwethaf—mewn ymateb i'ch cwestiwn brys chi ar y mater hwn rwy'n credu—mae undebau llafur bob amser wedi sefydlu lefelau gwasanaeth lleiaf. Gwelsom hynny ar hyd a lled Cymru ac fe'i gwelsom ar hyd a lled y DU. Dyma ddeddfwriaeth sy'n ddim mwy nag ymgais i dynnu sylw oddi ar yr achos a gyflwynir gan yr undebau llafur ynghylch tâl a thelerau ac amodau'r sector cyhoeddus, ac mae'n ymgais i geisio pardduo gweithwyr yn ein sector cyhoeddus. Mae'n dro pedol llwyr o'r ymrwymiadau a roddodd y Llywodraeth hon y byddem, ar ôl COVID, yn gofalu am ein gweithwyr gwasanaethau cyhoeddus yn wahanol. Gallaf ddweud bod Llywodraeth Cymru'n gwrthwynebu'r ddeddfwriaeth hon yn llwyr ac ni fyddwn yn argymell cydsyniad i'r ddeddfwriaeth hon, a byddwn yn ceisio pob dull cyfreithlon sydd gennym i'w gwrthwynebu hi a'i gweithrediad.