Part of 2. Cwestiynau i'r Cwnsler Cyffredinol a Gweinidog y Cyfansoddiad – Senedd Cymru am 3:03 pm ar 25 Ionawr 2023.
Diolch yn fawr iawn am y cwestiwn hwnnw a oedd wedi'i gymell yn gwleidyddol. Yr hyn y gallaf ei ddweud wrth yr Aelod yw hyn: rwy'n credu efallai ei bod wedi camddeall beth sydd wedi digwydd gyda'r broses. Y rheswm yw ein bod wedi dechrau proses adolygiad barnwrol i ddechrau, a bod yr adolygiad barnwrol wedi mynd i'r Llys Apêl, ac yn y bôn, fe ddywedodd y Llys Apêl na fyddai'n ei ystyried oni bai bod Bil penodol ger ei fron, ac ati. Fe wnaethom geisio apelio wedyn i'r Goruchaf Lys ar y materion hynny, ond hefyd, roedd angen paratoi Bil, cael Bil a fyddai yno.
Mae dau gymhelliad i gyflymu'r Bil. Un yw'r un a gyflwynwyd gan y Gweinidog Newid Hinsawdd, sef bod angen iddynt gael y Bil hwn ar waith cyn gynted â phosibl, a'i bod yn hanfodol ei fod yn ei le. Fy ystyriaeth i, mewn gwirionedd, fel swyddog y gyfraith, yw i ba raddau y byddai'r Bil hwnnw'n berthnasol, i allu cyrraedd yno mewn pryd, a bod yn briodol o ran unrhyw gyfeiriad penodol at y llys. Yr hyn a newidiodd ers hynny, wrth gwrs, yw bod y Goruchaf Lys wedi gwrthod caniatâd i apelio. Felly, mae'r ddeddfwriaeth wedi ei phasio ac wrth gwrs, yr hyn sy'n codi wedyn yw'r mater cyfansoddiadol o atgyfeiriad ar gymhwysedd i'r Goruchaf Lys. Mae hwnnw'n bŵer sydd gennyf fi, ac mae hefyd yn bŵer sydd gan y Twrnai Cyffredinol yn benodol. Mae'r Twrnai Cyffredinol wedi dewis peidio â'i atgyfeirio. Rwy'n ystyried hynny'n fuddugoliaeth. Rwy'n ystyried hynny'n fuddugoliaeth oherwydd bod y Twrnai Cyffredinol yn derbyn ein dadleuon o ran ein dehongliad cyfansoddiadol o'r sefyllfa gyfreithiol. Rwy'n barod i gefnogi'r Twrnai Cyffredinol gyda'r safbwynt hwnnw, a dyna pam y dewisais beidio ag atgyfeirio hyn at y Goruchaf Lys. Felly, gallwn dderbyn mai'r safbwynt yn awr yw bod Llywodraeth y DU yn derbyn dadansoddiad cyfreithiol Llywodraeth Cymru mewn perthynas â'r darn penodol hwnnw o ddeddfwriaeth. Os yw'r mater yn codi eto, gallai godi mewn amgylchiadau eraill, ond roeddwn yn teimlo ei bod yn briodol, pan wrthododd Twrnai Cyffredinol Llywodraeth y DU ei atgyfeirio at y Goruchaf Lys, y gallwn ddibynnu ar hynny fel rhywbeth sy'n gosod cynsail o ran ein dehongliad o'n sefyllfa gyfansoddiadol.